Dış tenkit nedir (Kaynak eleştirisi) Test 1 Cevapları

Bir tarih araştırmacısı, 1453 yılında yazıldığı iddia edilen bir el yazması eseri incelerken, kullanılan mürekkebin kimyasal analizini yapar ve mürekkebin 18. yüzyılda üretilmeye başlandığını tespit eder.
Bu araştırmacının yaptığı çalışma, dış tenkit yöntemlerinden öncelikle hangisi kapsamında değerlendirilir?

A) Yazıldığı dilin incelenmesi
B) Fiziksel ve kimyasal analiz
C) İçerik tutarlılığının kontrolü
D) Anlatım üslubunun incelenmesi

Bir coğrafya kitabında, "X şehri 1920 yılında kurulmuştur" bilgisi yer almaktadır. Bir araştırmacı, şehrin resmi kuruluş belgelerine ulaşır ve belgelerde kuruluş tarihinin 1935 olarak yazıldığını görür.
Araştırmacının bu belgeleri kontrol etmesi, dış tenkit açısından hangi soruya cevap aramaktadır?

A) Belgenin gerçek yazarı kimdir?
B) Belgenin orijinal hali var mıdır?
C) Belgenin gerçekten o tarihte yazılıp yazılmadığı nedir?
D) Belgenin içeriği doğru mudur?

Bir tarihçi, I. Dünya Savaşı'na ait olduğu söylenen bir günlük bulur. Günlüğün kâğıt yapısı, ciltleme tekniği ve mürekkep rengi dönemin özelliklerini taşımaktadır. Ancak günlükte, savaştan 10 yıl sonra kurulan bir kurumdan bahsedilmektedir.
Bu durumda tarihçi, dış tenkit yöntemlerinden hangisini uygulayarak kaynağın güvenilirliğini sorgulamalıdır?

A) Dil ve üslup analizi
B) Fiziksel özelliklerin incelenmesi
C) Kronolojik tutarlılık kontrolü
D) Yazının paleografik incelenmesi

Bir araştırmacı, Osmanlı dönemine ait olduğu iddia edilen bir haritayı inceliyor. Haritanın kâğıdının dokusu ve yıpranma durumu o döneme uygun görünmektedir. Ancak haritada, o dönemde henüz keşfedilmemiş bir coğrafi bölge yer almaktadır.
Bu bilgiye dayanarak araştırmacı, harita için hangi dış tenkit sonucuna ulaşır?

A) Harita orijinaldir ve güvenilirdir.
B) Harita sonradan üretilmiş olabilir.
C) Haritanın yazarı yanılmış olabilir.
D) Haritanın fiziksel özellikleri sahtedir.

Dış tenkit (kaynak eleştirisi) ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Kaynağın gerçekten belirtilen zamanda ve yerde üretilip üretilmediğini araştırır.
B) Kaynağın orijinal olup olmadığını tespit etmeye çalışır.
C) Kaynağın içeriğindeki bilgilerin doğruluğunu analiz eder.
D) Kaynağın fiziksel özelliklerini (kâğıt, mürekkep vb.) inceler.

Bir müzede sergilenen "Fatih Sultan Mehmet'in imzasını taşıyan bir ferman" üzerinde yapılan incelemede, fermanın kâğıdının 16. yüzyıl özellikleri taşıdığı, ancak kullanılan mürekkebin kimyasal bileşiminin 15. yüzyılda bilinmediği anlaşılıyor.
Bu durumda ferman için aşağıdaki dış tenkit yargılarından hangisine varılır?

A) Ferman tamamen orijinaldir.
B) Ferman sonradan kopyalanmıştır.
C) Fermanın mürekkebi sonradan eklenmiştir.
D) Ferman sahte olabilir veya tahrif edilmiştir.

Coğrafi bir keşif haritası üzerinde yapılan dış tenkit çalışmasında, haritanın kullanıldığı kâğıt türünün haritanın üzerindeki tarihten 100 yıl sonra üretilmeye başlandığı tespit edilmiştir.
Bu tespit, dış tenkitin hangi sorusuna verilmiş bir yanıt niteliğindedir?

A) Kaynak kimin tarafından yazılmıştır?
B) Kaynak ne zaman yazılmıştır?
C) Kaynak nerede yazılmıştır?
D) Kaynağın orijinal hali var mıdır?

Bir araştırmacı, 17. yüzyıla ait olduğu söylenen bir seyahatnameyi inceliyor. Seyahatnamede kullanılan dilin ve cümle yapılarının 17. yüzyıl Osmanlı Türkçesi kurallarına uyduğunu, ancak yazarın seyahat ettiği iddia edilen bazı yerlerin o dönemde seyahate kapalı olduğunu tespit ediyor.
Bu durumda araştırmacı, dış tenkit açısından hangi sonuca ulaşmalıdır?

A) Eser dil özellikleri bakımından güvenilirdir.
B) Eserin fiziksel özellikleri sahtedir.
C) Eserin tarihlendirmesi ve içeriği arasında çelişki vardır.
D) Eser tamamen orijinal ve güvenilirdir.

Dış tenkit yaparken aşağıdaki yöntemlerden hangisi kaynağın fiziksel özelliklerini incelemek için kullanılmaz?

A) Karbon-14 tarihleme yöntemi
B) Mürekkep kimyasal analizi
C) Kâğıt dokusu ve yapısının incelenmesi
D) Metindeki olayların kronolojik sıralaması

Tarih araştırmalarında dış tenkit (kaynak eleştirisi) aşamasında aşağıdaki sorulardan hangisine cevap aranmaz?

A) Bu belge gerçekten o kişi tarafından yazılmış mıdır?
B) Belgenin orijinal hali var mıdır?
C) Belgede anlatılan olaylar doğru mudur?
D) Belge hangi döneme ait malzemeden yapılmıştır?