Soru:
Bir Osmanlı vatandaşı olan Yorgi, İstanbul'da yaşamakta ve ticaretle uğraşmaktadır. Yorgi'nin ailesiyle ilgili aşağıdaki hukuki meselelerden hangisini çözmek için doğrudan Osmanlı kadısına değil, kendi milletinin dini liderliğine başvurması beklenirdi?
- A) Bir ticaret anlaşmazlığı
- B) Komşusuyla yaşadığı arazi anlaşmazlığı
- C) Miras paylaşımı
- D) Vergi miktarının belirlenmesi
Çözüm:
💡 Bu soru, Millet Sistemi içinde gayrimüslimlerin hangi konularda özerk olduğunu anlamamızı sağlar. Seçenekleri tek tek inceleyelim.
- ➡️ A) Ticaret anlaşmazlığı: Ticaret, genellikle kamu düzenini ve Müslüman tüccarları da ilgilendirdiği için Osmanlı mahkemelerinin (kadı) yetkisine girebilirdi.
- ➡️ B) Arazi anlaşmazlığı: Mülkiyet hakları, özellikle arazi konuları, devletin temel hukuk alanına girdiğinden kadı tarafından çözülürdü.
- ➡️ C) Miras paylaşımı: ✅ Doğru Cevap! Miras, boşanma, evlenme gibi kişisel statü hukuku (aile hukuku) meseleleri, her milletin kendi dini kurallarına göre kendi dini liderliği (bu durumda Ortodoks Kilisesi) tarafından çözülürdü.
- ➡️ D) Vergi miktarının belirlenmesi: Vergi toplamak devletin egemenlik hakkıdır. Gayrimüslimlerden alınan cizye vergisinin miktarı ve toplanması merkezi otorite (Osmanlı maliyesi) tarafından belirlenirdi.
✅ Sonuç: Yorgi, aile hukukuna giren bir mesele olan miras paylaşımı için kendi milletinin dini yönetimine başvururdu.
