Soru:
Bir Osmanlı vatandaşı olan Yorgi, İstanbul'da yaşayan bir Rum Ortodoks'tur. Yorgi'nin aşağıdaki durumlardan hangisinde kendi cemaat lideri (Patrik) ve cemaat mahkemesi yerine, doğrudan bir Osmanlı şer'i mahkemesine başvurması daha olasıdır? Nedenini açıklayınız.
- A) Evlenmek için gerekli dini izinleri almak istediğinde.
- B) Bir Müslüman komşusu ile arasındaki ticari bir anlaşmazlık yaşadığında.
- C) Kilisesine bağış yapmak ve bu bağışın kaydını tutmak istediğinde.
- D) Oğlunu Rum okuluna kaydettirmek için gerekli belgeleri hazırlarken.
Çözüm:
💡 Bu soru, Millet Sisteminde hangi meselelerin cemaatin iç işi, hangilerinin ise farklı grupları ilgilendirdiğini ayırt etmeyi gerektirir.
- ➡️ Seçenekleri İnceleyelim:
- A) Evlenme, tamamen cemaatin iç hukukunu ve dini kurallarını ilgilendiren bir konudur. Bu nedenle Patriklik makamına başvurulur.
- B) 🎯 Doğru Cevap: Bir Müslüman ile yaşanan ticari anlaşmazlık, farklı iki dini grubu ilgilendirir. Bu tarz karma davalara genellikle, herkesi bağlayıcılığı olan ve taraflar arasında denge kuran şer'i mahkemeler bakardı.
- C) Kiliseye bağış, cemaatin iç mali ve dini işlerinden biridir. Cemaat yönetimi tarafından kayıt altına alınır.
- D) Eğitim, milletlere tanınan özerklik alanlarındandır. Çocuğunun kendi cemaatinin okuluna kaydı için cemaatin kuralları geçerlidir.
✅ Sonuç olarak, farklı milletlerden kişileri ilgilendiren "karma" davalar, şer'i mahkemelerin yetki alanına girmiştir. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.
