Soru:
Litosferdeki kayaç döngüsü sürecinde, bir tortul kayaç yüksek sıcaklık ve basınca maruz kaldığında başkalaşım (metamorfizma) geçirir. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?
- A) Kalker → Mermer
- B) Granit → Gnays
- C) Kiltaşı → Şist
- D) Kömür → Elmas
Çözüm:
💡 Bu soruda, başlangıç kayaçları (ana kayaç) ile onların başkalaşım sonucu oluşturduğu kayaçlar arasındaki ilişkiyi bilmemiz isteniyor.
- ➡️ A Şıkkı: Tortul bir kayaç olan Kalker (kireçtaşı), başkalaşıma uğradığında Mermer'e dönüşür. Doğru.
- ➡️ B Şıkkı: Magmatik bir kayaç olan Granit, başkalaşıma uğradığında Gnays adı verilen metamorfik (başkalaşım) kayaç oluşur. Doğru.
- ➡️ C Şıkkı: Tortul bir kayaç olan Kiltaşı, önce Şeyl'e, daha sonra yüksek basınç ve sıcaklıkta Şist'e dönüşebilir. Doğru.
- ➡️ D Şıkkı: Kömür, yüksek sıcaklık ve basınç altında başkalaşıma uğradığında elmas değil, grafit oluşur. Elmas, karbon elementinin çok daha yüksek basınç ve derinliklerde kristalleşmesiyle oluşur ve bu süreç kömürün başkalaşım sürecinden farklıdır. Bu nedenle bu eşleştirme genel geçer olarak kabul edilmez.
✅ Doğru olmayan eşleştirme D şıkkıdır.
