Soru:
"Akarsuların, farklı dirençteki kayaçlar üzerinde aşındırma yapması sonucu basamaklı bir görünüm kazandığı, eğim kırıklıklarının belirgin olduğu aşındırma şekli aşağıdakilerden hangisidir?"
Çözüm:
💡 Bu soru, akarsu yatağının profilinde oluşan ve eğim farklarından kaynaklanan bir şekli sormaktadır. Çözümleyelim:
- ➡️ Oluşum Mekanizması: Akarsuyun geçtiği arazide direnci yüksek (sert) ve direnci düşük (yumuşak) kayaçlar yan yana bulunur.
- ➡️ Aşındırma Farkı: Akarsu, yumuşak kayaçları daha hızlı ve çok, sert kayaçları ise daha yavaş ve az aşındırır.
- ➡️ Şeklin Ortaya Çıkışı: Bu farklı aşındırma hızları sonucunda akarsu yatağında, yükseklik farkı olan, inişli çıkışlı basamaklar oluşur. Bu basamaklara Dev Kazanı da denir, ancak bu basamakların oluşturduğu genel yapıya Çağlayan/Şelale adı verilir. Soruda vurgulanan "basamaklı görünüm" ve "eğim kırıklığı" ifadeleri, bu süreci işaret etmektedir.
✅ Doğru cevap, akarsu yatağındaki bu eğim kırıklıklarını ve basamakları ifade eden Çağlayan veya Şelale'dir.
