Soru:
Türkiye'deki hidroelektrik potansiyelinin coğrafi dağılışı göz önüne alındığında, aşağıdaki akarsu havzalarından hangisinin hidroelektrik enerji üretim potansiyeli en yüksektir?
- A) Susurluk Havzası
- B) Gediz Havzası
- C) Fırat-Dicle Havzası
- D) Çoruh Havzası
- E) Sakarya Havzası
Çözüm:
💡 Bu soru, Türkiye'nin akarsu havzalarının hidroelektrik potansiyelini karşılaştırmayı gerektirir. Potansiyel, akarsuyun debisi (su miktarı) ve düşüsü (yüksekliği/engebesi) ile doğru orantılıdır.
- ➡️ İlk adım, seçeneklerdeki havzaların genel özelliklerini hatırlamaktır. Susurluk, Gediz ve Sakarya Havzaları, Marmara ve Ege bölgelerinde yer alan, nispeten daha sakin akışlı ve düzlük alanlardan geçen akarsulardır. Hidroelektrik potansiyelleri sınırlıdır.
- ➡️ İkinci adım, yüksek potansiyele sahip havzaları belirlemektir. Fırat-Dicle Havzası (C) ve Çoruh Havzası (D) bu açıdan öne çıkar. Çoruh Nehri, yüksek engebeli araziye sahip Doğu Karadeniz'de yer aldığı için yüksek bir hidroelektrik potansiyeline sahiptir.
- ➡️ Üçüncü adım, bu iki yüksek potansiyelli havzayı karşılaştırmaktır. Fırat-Dicle Havzası, Türkiye'nin en geniş havzasıdır ve hem debi hem de baraj yapımına uygun vadi yapısı açısından Türkiye'nin toplam hidroelektrik potansiyelinin neredeyse \( \frac{1}{4} \) ila \( \frac{1}{3} \)'ünü tek başına karşılar. Atatürk, Karakaya, Keban, Ilısu gibi dev barajlar bu havzada yer alır. Çoruh Nehri de yüksek potansiyele sahip olsa da, toplam potansiyel açısından Fırat-Dicle Havzası'nın gerisindedir.
✅ Sonuç olarak, Türkiye'nin en büyük hidroelektrik potansiyeli Fırat-Dicle Havzası'na aittir. Cevap: C
