Soru:
Bir grup tarihçi, 18. yüzyılda yaşanmış bir antlaşmanın nedenleri ve sonuçları üzerine farklı yorumlar yapmaktadır. Bir tarihçi antlaşmayı "ekonomik çıkarların bir zaferi" olarak nitelerken, bir diğeri "askeri bir zorunluluk" olarak değerlendirmektedir.
Bu durum, tarihsel bilginin temel özelliklerinden hangisini en iyi şekilde örneklendirir?
- A) Belgelere dayalı olması
- B) Deney ve gözlemle kanıtlanabilmesi
- C) Yorum ve öznellik içermesi
- D) Olayların tekrar edebilmesi
Çözüm:
💡 Soruda, aynı tarihsel olayla ilgili farklı yorumlar olduğu vurgulanmış. Buradan yola çıkarak hangi özelliğin ön plana çıktığını bulmalıyız.
- ➡️ İlk adım: Tarihçilerin her ikisi de aynı antlaşmayı (nesne) farklı açılardan (ekonomi, askeriye) yorumlamışlardır. Bu, tarihsel bilginin salt bir olgu aktarımı olmadığını, tarihçinin seçimi, vurgusu ve yorumunu içerdiğini gösterir.
- ➡️ İkinci adım: Seçenekleri eleyelim. A) Belgelere dayalı olması (Doğru bir özelliktir ama burada vurgu, yorum farklılığındadır, belge birliğinde değil). B) Deney ve gözlemle kanıtlanabilmesi (Tarih, laboratuvar bilimi değildir, deneyle kanıtlanmaz). D) Olayların tekrar edebilmesi (Tarihsel olaylar benzeyebilir ama aynı koşullarda tekrar etmez).
- ➡️ Üçüncü adım: Farklı yorumların olması, tarihsel bilginin mutlak ve kesin olmadığını, tarihçinin bakış açısına, ilgi alanına ve değer yargılarına göre şekillendiğini gösterir. Bu da yorum ve öznellik özelliğidir.
✅ Bu nedenle, verilen örnekteki durum tarihsel bilginin C şıkkında belirtilen "yorum ve öznellik içermesi" özelliğini örneklendirir.
