Soru:
Aşağıdaki bileşiklerde karbon (C) atomunun değerliğini ve yükseltgenme basamağını ayrı ayrı belirleyiniz.
- a) CH4 (Metan)
- b) CO2 (Karbon dioksit)
Çözüm:
💡 Değerlik, bir atomun bağ yapma kapasitesidir ve genellikle pozitif bir tam sayıdır. Yükseltgenme basamağı ise bir atomun bileşikteki yük durumunu ifade eden ve elektronların tamamen transfer edildiği varsayımına dayanan teorik bir değerdir.
- ➡️ a) CH4 için:
Değerlik: Karbon, 4 tane hidrojen atomu ile tekli bağ yapmıştır. Bu nedenle karbonun değerliği 4'tür.
Yükseltgenme Basamağı: Hidrojenin yükseltgenme basamağı +1 kabul edilir. Bileşiğin toplam yükü 0'dır.
C + 4*(+1) = 0 → C = -4
- ➡️ b) CO2 için:
Değerlik: Karbon, 2 tane oksijen atomu ile çift bağ yapmıştır. Her bir çift bağ, 2 bağa eşdeğerdir. Toplam bağ sayısı 4 olduğundan karbonun değerliği yine 4'tür.
Yükseltgenme Basamağı: Oksijenin yükseltgenme basamağı -2'dir. Bileşiğin toplam yükü 0'dır.
C + 2*(-2) = 0 → C = +4
✅ Görüldüğü gibi her iki bileşikte de karbonun değerliği aynı (4) iken, yükseltgenme basamakları farklıdır (-4 ve +4). Bu, iki kavramın birbirinden farklı olduğunu açıkça gösterir.
