Soru:
"Bu ev, dün boyanmış." cümlesinde "boyanmış" kelimesini ek-kök yapısına göre inceleyiniz. Eklerin türlerini ve fiile kattığı anlamları yazınız.
Çözüm:
💡 Bu bir fiildir ve edilgenlik (passive voice) anlamı içerir. Kök ve eklerini bulalım.
- ➡️ Kök: "boya-" fiil köküdür.
- ➡️ 1. Ek ("-n"): "Boya-" fiiline gelerek fiilin çatısını değiştirmiş ve "edilgen" yapmıştır. "Boyama işi özneye değil, eve yapılmış" anlamı katmıştır. Fiilden fiil yapan bu ek, yeni bir fiil türettiği için bir yapım ekidir. (boya-n)
- ➡️ 2. Ek ("-mış"): "Boyan-" fiiline gelerek, işin başkasından duyulduğunu veya geçmişte gerçekleştiğini bildirmiştir (duyulan geçmiş zaman kipi). Bu ek, fiili cümleye bağlayan bir kip ekidir, bu nedenle bir çekim ekidir. (boyan-mış)
✅ Sonuç: boya (fiil kökü) + -n (fiilden fiil yapan yapım eki / edilgenlik eki) + -mış (kip eki / çekim eki)
