Soru:
"Öğretmenin" kelimesi, hangi bağlamda kullanıldığına bağlı olarak farklı şekillerde kök ve eklerine ayrılabilir. Bu iki farklı ihtimali gösteriniz ve açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, bir kelimenin farklı anlam ve görevlerde kullanılabileceğini ve bu durumun kök-ek ayrımını nasıl etkilediğini göstermektedir. Cümlenin anlamına bakarak karar veririz.
- ➡️ 1. İhtimal: "Öğretmenin kalemi kırmızıydı." (İyelik / Tamlama)
Bu cümlede "öğretmen" bir isimdir ve "-in" eki iyelik (aitlik) bildirir. Yani "kalem, öğretmene aittir".
Ayrım: öğretmen - in
(İsim Kökü - İyelik Eki [Çekim Eki])
- ➡️ 2. İhtimal: "Bu işi yapman için öğretmenin gerekli." (İsim-Fiil)
Bu cümlede "öğretmek" fiili, "-me" isim-fiil eki alarak cümlede isim görevinde kullanılmıştır. "-n" eki ise ona eklenmiş bir kaynaştırma harfidir. Anlam "öğretme eylemi"dir.
Ayrım: öğret - me - n
(Fiil Kökü - İsim-Fiil Eki [Yapım Eki] - Kaynaştırma Harfi)
✅ Aynı yazılan bir kelimenin cümle içindeki anlamı ve görevi, onun nasıl ayrıştırılacağını belirler.
