Soru:
"Sagu" ve "Koşuk" türlerini aşağıdaki tabloda verilen özelliklere göre karşılaştırınız. Uygun kutucukları işaretleyiniz.
| Özellik | Sagu | Koşuk |
|---|
| Yuğ törenlerinde söylenir. | | |
| Sığır ve şölen törenlerinde söylenir. | | |
| Genellikle lirik bir söyleyişi vardır. | | |
| Epik ve didaktik özellikler gösterir. | | |
Çözüm:
💡 Her iki türün hangi bağlamda ve hangi temayla söylendiğini hatırlayarak tabloyu doldurabiliriz.
- ➡️ 1. Adım: Sagu'nun Bağlamı: Sagu, bir ölüm (yuğ) töreninde söylenir. Dolayısıyla "Yuğ törenlerinde söylenir." özelliği yalnızca Sagu için işaretlenir.
- ➡️ 2. Adım: Koşuk'un Bağlamı: Koşuk, bir eğlence ve kutlama şiiridir. Av sonrası düzenlenen "sığır" ve diğer "şölen" törenlerinde söylenir. Bu nedenle "Sığır ve şölen törenlerinde söylenir." özelliği yalnızca Koşuk için işaretlenir.
- ➡️ 3. Adım: Sagu'nun Teması ve Üslubu: Sagu, ölen kişiye duyulan özlem ve acıyı dile getirdiği için lirik (duygusal) bir söyleyişe sahiptir. Ayrıca ölen kişinin erdemlerini anlatarak topluma ders verme amacı da taşıyabilir, bu da didaktik bir özelliktir. Ancak epik (destansı) özellikler daha çok "Sav" ve "Destan"larda ön plandadır.
- ➡️ 4. Adım: Koşuk'un Teması ve Üslubu: Koşuk, aşk, doğa ve yiğitlik gibi evrensel konuları işlediği için kuvvetli bir şekilde liriktir. Yiğitlik konularını işlerken zaman zaman epik bir söyleyiş de kullanabilir.
✅ Sonuç: Tablo aşağıdaki gibi doldurulur:
- Yuğ törenlerinde söylenir. → Sagu
- Sığır ve şölen törenlerinde söylenir. → Koşuk
- Genellikle lirik bir söyleyişi vardır. → Her İkisi
- Epik ve didaktik özellikler gösterir. → Her İkisi (Ancak vurgu Sagu'da didaktik, Koşuk'ta epik ve lirik üzerinedir.)
