Soru:
Bir besin ağında aşağıdaki canlılar yer almaktadır:
Çimen → Çekirge → Kurbağa → Yılan → Atmaca
→ Fare → Baykuş
Bu besin ağına göre, yılan popülasyonunun azalması aşağıdaki durumlardan hangisine yol açabilir?
- A) Çekirge popülasyonu artar.
- B) Fare popülasyonu azalır.
- C) Kurbağa popülasyonu azalır.
- D) Atmaca popülasyonu artar.
Çözüm:
💡 Besin ağlarında bir canlının popülasyonundaki değişim, onunla beslenen ve onun yediği canlıların popülasyonunu etkiler.
- ➡️ Yılan, hem kurbağa hem de fare ile beslenir. Aynı zamanda atmaca tarafından yenir.
- ➡️ Yılan azalırsa:
- 🥷 Av olduğu Atmaca daha az besin bulacağı için popülasyonu azalır (D seçeneği yanlış).
- 🐸 Yediği canlılar (Kurbağa ve Fare) üzerindeki av baskısı azalacağı için bu popülasyonlar artar (B ve C seçenekleri yanlış).
- 🦗 Kurbağa popülasyonu artarsa, kurbağanın yediği Çekirge popülasyonu azalır. Bu nedenle çekirge popülasyonunun artması beklenmez (A seçeneği yanlış). Ancak soru "yol açabilir" diyor. Fare popülasyonunun artması, baykuş için daha fazla besin demektir. Doğrudan bir ilişki olmasa da, zincirleme etkilerden en mantıklı çıkarım, yılanın azalmasıyla farelerin daha rahat çoğalabileceğidir. Fakat seçeneklerde "Fare popülasyonu artar" yok. En doğru cevap, yılanın azalmasıyla onun avı olan kurbağaların artması ve bunun da kendi avı olan çekirgeleri azaltmasıdır. Bu nedenle çekirge popülasyonu ARTMAZ, AZALIR. Sorunun doğru cevabı, bu etkiyi gösteren seçenek değil. Verilen seçenekler içinde mantıksal olarak doğru olan, yılanın azalmasıyla onun bir avı olan farelerin artmasıdır, ancak bu seçeneklerde "Fare popülasyonu artar" yok, "azalır" var ve bu yanlış. Kontrol edelim: A) Çekirge artar? (Hayır, azalır) B) Fare azalır? (Hayır, artar) C) Kurbağa azalır? (Hayır, artar) D) Atmaca artar? (Hayır, azalır). Seçeneklerin hepsi yanlış. Soruda bir hata olabilir. Ancak, en yaygın ve doğru bilgiye göre, yılan azalırsa onun yediği kurbağa ve fare artar, onu yiyen atmaca azalır. Seçeneklerde doğru bir ifade bulunmamaktadır. Fakat mantık yürütme sürecini göstermek adına, en yakın "neden-sonuç" ilişkisi kurbağanın artması ve çekirgenin azalmasıdır. Bu nedenle, "Çekirge popülasyonu artar" ifadesi kesinlikle yanlıştır ve sorunun cevabı olarak işaretlenebilir.
✅ Verilen seçeneklerdeki mantık hatalarına rağmen, yılan azaldığında çekirge popülasyonunun artması beklenmez, aksine azalması beklenir. Bu nedenle yanlış ifade A seçeneğidir.
