Soru:
Bir böbreğin temel işlev birimi nefronlardır. Bir nefronda, idrar oluşumunun üç temel aşaması gerçekleşir. Bu aşamalar nelerdir ve her bir aşamada temel olarak ne meydana gelir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Nefron, kanı süzer, gerekli maddeleri geri emer ve atık maddeleri idrar olarak konsantre eder.
- ➡️ 1. Aşama: Glomerüler Filtrasyon (Süzülme): Böbrek atardamarı ile gelen kan, nefronun başlangıcındaki glomerulus kılcal yumağına gelir. Buradaki yüksek kan basıncı, kandaki su, glikoz, amino asit, üre, tuzlar gibi küçük moleküllerin Bowman kapsülüne süzülmesine neden olur. Bu sıvıya birincil idrar denir. Büyük proteinler ve kan hücreleri süzülmez.
- ➡️ 2. Aşama: Geri Emilim (Reabsorpsiyon): Birincil idrar, boşaltım kanalcıklarından (proksimal tüp, Henle kulpu, distal tüp) geçerken, vücut için gerekli olan maddelerin büyük bir kısmı (su, glikoz, amino asitler, iyonlar) kanalcık çevresindeki kılcal damarlara aktif veya pasif taşıma ile geri emilir.
- ➡️ 3. Aşama: Salgılama (Ekskresyon/Sekresyon): Bu aşamada, kanda kalan ve geri emilmeyen atık maddeler (örn. üre, ilaç artıkları, fazla iyonlar) doğrudan boşaltım kanalcıklarına aktif olarak salgılanır. Bu işlem, idrarın atık madde konsantrasyonunu daha da artırır.
✅ Sonuç: İdrar oluşumu 1) Süzülme → 2) Geri Emilim → 3) Salgılama aşamalarıyla tamamlanır ve oluşan son idrar, idrar kesesine iletilmek üzere idrar kanalına (üretere) boşaltılır.
