Soru:
Düzenli ordunun kurulma sürecinde, 8 Kasım 1920 tarihinde çıkarılan kanunla "Umum Kuva-yi Milliye'nin emir ve kumandası, Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti'ne verilmiştir." kararı alınmıştır. Bu kararın anlamı ve sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
- A) İstanbul Hükümeti'nin Anadolu'daki askeri gücü resmen tanınmıştır.
- B) TBMM, tüm milli kuvvetlerin tek ve yasal merkezi haline gelmiştir.
- C) Yunan ordusuna karşı taarruz emri verilmiştir.
- D) Kuva-yi Milliye birliklerinin varlığı sona ermiştir.
- E) Ordunun ihtiyaçları için Tekalif-i Milliye Emirleri yayınlanmıştır.
Çözüm:
💡 Bu soru, düzenli orduya geçişteki bir yasal düzenlemeyi ve bu düzenlemenin ne anlama geldiğini anlamamızı istiyor. Alıntıdaki "Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti" ifadesi, Genelkurmay Başkanlığı anlamına gelir ve bu makam TBMM'ye bağlıdır.
- ➡️ A Seçeneği: Tam tersi, bu karar İstanbul Hükümeti'nin değil, TBMM'nin otoritesini güçlendirmiştir.
- ➡️ B Seçeneği: Doğru. "Tüm milli kuvvetlerin komutasının Genelkurmay Başkanlığı'na verilmesi", dağınık haldeki Kuva-yi Milliye birliklerinin artık merkezi bir otoriteye (TBMM'ye) bağlandığı anlamına gelir. Bu, düzenli orduya geçişin yasal ve fiili adımlarından biridir.
- ➡️ C Seçeneği: Bu karar bir örgütlenme ve komuta kararıdır. Taarruz emri, daha sonra Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz'da verilmiştir.
- ➡️ D Seçeneği: Bu karar, Kuva-yi Milliye'nin varlığını resmen sonlandırmamış, onları düzenli ordu çatısı altında birleştirmiştir. Fiilen etkileri azalmış olsa da, yasal olarak bu kararla tek çatıda toplanmışlardır.
- ➡️ E Seçeneği: Tekalif-i Milliye Emirleri, Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde, 5 Ağustos 1921 tarihinde yayınlanmıştır. Tarih uyuşmuyor.
✅ Sonuç olarak, bu kanun maddesiyle tüm askeri güçlerin komutası TBMM'ye bağlı Genelkurmay'a devredilerek merkezi otorite sağlanmıştır. Doğru cevap B'dir.
