Soru:
Uygurlar, diğer Türk devletlerinden farklı olarak daha çok tarım, ticaret ve şehircilik alanlarında gelişme göstermişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi Uygurların bu yöneliminin bir SONUCU olarak gösterilemez?
- A) Yerleşik yaşama geçmeleri
- B) Sürekli ordudan ziyade ücretli askerler kullanmaları
- C) Orhun Yazıtları'nı dikmeleri
- D) Maniheizm dinini benimsemeleri
Çözüm:
💡 Bu soruda, bir olgunun "sonucu olmayan" durumu soruluyor. Uygurların yerleşik hayata geçişinin sonuçlarını analiz edelim:
- ➡️ A Seçeneği: Bu bir SONUÇ değil, bir NEDEN veya sürecin ta kendisidir. Tarım ve ticaret için yerleşik hayata geçmişlerdir. Ancak soru, yerleşik hayatın SONUÇLARINI soruyor. Bu nedenle A seçeneği sonuç değildir, temel özelliktir.
- ➡️ B Seçeneği: Yerleşik hayat, göçebe savaşçı karakteri zayıflatmıştır. Bu nedenle sürekli ordu yerine ücretli askerler kullanmaları bir SONUÇTUR.
- ➡️ C Seçeneği: Orhun Yazıtları, Göktürk Devleti'ne aittir. Uygurlar, Soğd alfabesini kullanmış ve daha çok dinî metinler bırakmıştır. Bu nedenle C seçeneği Uygurların bir sonucu bile olamaz, yanlış bir bilgidir.
- ➡️ D Seçeneği: Yerleşik ve şehirli bir toplum olmaları, Maniheizm gibi yerleşik dinlere geçişlerinin bir SONUCU olarak değerlendirilebilir.
✅ Soruda "gösterilemez" denildiği için, hem bir sonuç olmayan (A) hem de tarihsel olarak yanlış olan (C) seçeneği vardır. Ancak A seçeneği onların temel özelliği olduğu için bir "sonuç" olarak nitelendirilmez. C seçeneği ise zaten Uygurlara ait değildir. En doğru ve kesin cevap, tarihsel olarak yanlış bilgi içerdiği için C) Orhun Yazıtları'nı dikmeleri'dir.
