Soru:
Pavlov'un köpeklerle yaptığı ünlü deneyde, zil sesi (\(koşullu uyarıcı\)) ile et (\(koşulsuz uyarıcı\)) eşleştirilmiş ve köpeğin zamanla sadece zil sesini duyduğunda salya salgılaması (\(koşullu tepki\)) sağlanmıştır. Bu deney aşağıdaki refleks türlerinden hangisine örnektir?
- A) Doğuştan gelen refleks
- B) İçgüdü
- C) Sonradan kazanılan refleks
- D) İstemli hareket
Çözüm:
🐶 Bu soru, psikolojideki klasik koşullanmanın temelini oluşturan bir deneyi anlamamızı istiyor. Çözüme adım adım bakalım:
- ➡️ İlk Adım - Temel Kavramları Hatırla: Doğuştan gelen refleksler (et görünce salya akması gibi) öğrenilmez. Sonradan kazanılan refleksler ise bir öğrenme süreci sonucunda, nötr bir uyarıcıyla doğal bir uyarıcının eşleştirilmesiyle oluşur.
- ➡️ İkinci Adım - Deneyi Analiz Et: Pavlov'un deneyinde başlangıçta zil sesi nötr bir uyarıcıydı ve salyaya neden olmuyordu. Et ise doğuştan gelen bir refleks olarak salya tepkisini tetikliyordu. Bu ikisi defalarca birlikte verildikten sonra, köpek öğrenerek sadece zil sesiyle salya salgılamaya başladı.
- ➡️ Üçüncü Adım - Sonucu Çıkar: Bu öğrenilmiş, otomatik tepki, bir koşullu refleks yani sonradan kazanılan reflekstir. İstemli bir hareket değildir, otomatik olarak gerçekleşir.
✅ Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.
