Soru:
Direksiyon sınavında, yağmurlu bir havada viraja girerken önünüzdeki araç ani fren yapıyor. Siz de fren yapmak zorundasınız. Bu "viraj içinde ani fren" durumunda aracın savrulmasını önlemek için öncelikle ne yapılmalıdır? Aşağıdaki fizik prensibine göre doğru olanı seçiniz. (Yol- lastik sürtünmesi \( \mu \) değeri kuru yola göre azalmıştır.)
- A) Virajı almaya devam edip, freni çok yumuşak bir şekilde pompalayarak kullanmak.
- B> Önce aracı mümkün olduğunca doğrultmaya çalışmak, ardından fren yapmak.
- C) Debriyaja basıp aracın viraj içinde kayarak ilerlemesine izin vermek.
- D) Ani ve sert bir şekilde frene basarak durmaya çalışmak.
Çözüm:
💡 Virajlı bir yolda, merkezcil kuvvet lastiklerin yola tutunmasının bir kısmını kullanır. Ani fren ise lastiklerin kalan tutunma kapasitesini de zorlar. Bu iki kuvvet birleştiğinde, lastikler yolu tutamaz ve kayma başlar. Islak zeminde \( \mu \) sürtünme katsayısı düşük olduğu için bu risk daha yüksektir.
- ➡️ İlk Adım: İlk refleks, fren yapmadan önce direksiyonu mümkün olduğunca düzleştirmek olmalıdır. Aracı düz bir hatta getirmek, lastiklerin tüm tutunma kapasitesini frenaj için kullanabilmesini sağlar.
- ➡️ İkinci Adım: Aracı doğrulttuktan (veya doğrultmaya başladıktan) hemen sonra, aracın ABS durumuna uygun şekilde (ABS'li ise sert ve sürekli, ABS'siz ise pompalayarak) fren yapın.
- ➡️ Üçüncü Adım: Viraj içinde fren yapmak zorunda kalırsanız, freni olabildiğince yumuşak ve tazyikli bir şekilde uygulayın. Sert fren kesinlikle kaymaya neden olacaktır.
✅ Doğru cevap B şıkkıdır. Öncelikle aracı doğrultmak, lastiklerin üzerindeki yükü dengeleyerek frenajın daha etkili ve güvenli olmasını sağlar.
