AYT Coğrafya konuları (Coğrafya 1 ve 2)

Aşağıdaki haritada Türkiye'nin farklı bölgelerinden beş nokta (I, II, III, IV, V) işaretlenmiştir. Bu noktalardan hangisinde gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki farkın diğerlerine göre daha az olması beklenir? (Not: İndirgenmiş sıcaklık, bir yerin deniz seviyesine indirgenerek hesaplanan sıcaklığıdır.)

💡 Bu soru, sıcaklığın enleme göre dağılışında yükseltinin etkisini anlamamızı istiyor. Gerçek sıcaklık, ölçülen sıcaklıktır. İndirgenmiş sıcaklık ise, yükseltinin etkisi ortadan kaldırılarak hesaplanan teorik sıcaklıktır.

• ➡️ Yükselti arttıkça sıcaklık azalır. Bu nedenle, yükseltisi fazla olan bir yerde gerçek sıcaklık, indirgenmiş sıcaklığa göre daha düşüktür. Aradaki fark büyük olur.
• ➡️ Yükselti azaldıkça, bir yer deniz seviyesine yaklaştıkça, gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık değerleri birbirine yaklaşır. Aradaki fark azalır.
• ➡️ Soruda, bu farkın en az olması isteniyor. Yani gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklığın birbirine en yakın olacağı yer, deniz seviyesine en yakın, yükseltisi en az olan nokta olacaktır.

✅ Türkiye fiziki haritasına baktığımızda, yükseltinin en az olduğu ve kıyıda yer alan bölgeler Çukurova çevresi, Ege kıyıları ve Marmara kıyılarıdır. İç Anadolu, Doğu Anadolu veya yüksek platolar gibi bölgelerde bu fark çok daha büyük olacaktır. Bu nedenle, haritada deniz kıyısında ve düşük rakımlı olarak işaretlenmiş nokta (örneğin Çukurova veya Edirne civarı) doğru cevaptır. Seçenekler arasında böyle bir nokta "I" veya "V" gibi gösterilebilir.