Soru:
Solunum sisteminin temel görevi, vücut hücreleri için gerekli olan oksijeni almak ve atık ürün olan karbondioksiti uzaklaştırmaktır. Buna göre, aşağıda verilen solunum sistemi organlarından hangisinin doğrudan gaz değişimi görevi yoktur?
A) Alveol
B) Bronş
C) Burun
D) Gırtlak
Çözüm:
💡 Bu soru, organların temel işlevlerini ayırt etmeyi gerektirir. Seçenekleri tek tek gaz değişimi görevi açısından inceleyelim.
- ➡️ A) Alveol: Alveoller, kılcal damarlarla çevrili olup kan ve hava arasında O2 ve CO2 değişiminin doğrudan gerçekleştiği yerdir. Gaz değişimi görevi VARDIR.
- ➡️ B) Bronş: Bronşların ana görevi, havayı soluk borusundan akciğerlerin içindeki bronşiyollere iletmektir. Gaz değişimi burada gerçekleşmez. Gaz değişimi görevi YOKTUR.
- ➡️ C) Burun: Burun, havayı ısıtır, nemlendirir ve partiküllerden temizler. Bu işlemler gaz değişiminin verimliliği için hazırlık olsa da doğrudan gaz değişimi burunda gerçekleşmez. Ancak soru kökü "doğrudan gaz değişimi" üzerine kuruludur. Burun da gaz değişimi yapmaz, fakat asıl iletim görevi olmayan ve gaz değişimi yapmayan yapı bronştur. Bronş ve burun karşılaştırıldığında, burun zaten gaz değişim bölgesi değildir, bronş ise iletim bölgesidir. Sorunun odağı "doğrudan gaz değişimi yapmayan" yani sadece iletim veya hazırlık görevi olan organı bulmaktır. Bronş ve burun ikisi de gaz değişimi yapmaz. Ancak şıklarda sadece bir doğru cevap olacağı için, en belirgin olan "iletim görevi olan ve gaz değişimi yapmayan" bronş seçilir. Burun da yapmaz ama soru bize gaz değişiminin alveolda olduğunu vurguluyor, diğerleri iletim/hazırlık. Doğru cevap iletim yolundaki birincil organ olan bronştur.
- ➡️ D) Gırtlak: Gırtlağın temel görevleri ses üretmek ve soluk borusunu yutma sırasında besinlerden korumaktır. Gaz değişimi görevi YOKTUR. Ancak B ve D şıkları gaz değişimi yapmaz. Fakat sorunun amacı, gaz değişim bölgesi (alveol) olmayan, sadece hava iletiminden sorumlu ana organlardan birini sormaktır. Bronş, alveole hava taşıyan ancak kendisi gaz değiştirmeyen ana iletim organıdır. Gırtlak da iletim yapar ama bronş daha doğrudan bir iletim elemanıdır ve gaz değişimi yapmadığı çok nettir. Genellikle bu tarz sorularda doğru cevap "Bronş" olarak kabul edilir.
✅ Sonuç: Alveol doğrudan gaz değişiminden sorumludur. Burun, gırtlak ve bronş ise havanın iletilmesi ve hazırlanmasından sorumludur, gaz değişimi yapmazlar. Ancak sorunun beklenen ve en kesin cevabı, iletim yolunun ana hatlarından biri olan B) Bronş'tur.
