Soru:
"31 Mart Vakası" olarak da bilinen bu olay, Osmanlı tarihindeki ilk _________ denemesidir. Aşağıdaki kavramlardan hangisi bu cümleyi doğru şekilde tamamlar ve olayın niteliğini en iyi özetler? Açıklayınız.
- a) Meşrutiyet
- b) Laikleşme
- c) Türkçülük
- d) Irkçılık
- e) Gerici Ayaklanma
Çözüm:
💡 Bu soru, olayın tarihsel sınıflandırmasını ve temel karakterini anlamamızı gerektiriyor. Seçenekleri tek tek ele alalım.
- ➡️ a) Meşrutiyet: Yanlış. Meşrutiyet bir yönetim biçimidir, 31 Mart onun ilanı değil, ona karşı yapılan bir tepkidir.
- ➡️ b) Laikleşme: Yanlış. Olayın merkezinde doğrudan laikleşme karşıtlığı vardır ancak bu kavram olayın kendisini nitelemez, sonuçlarından biridir.
- ➡️ c) Türkçülük / d) Irkçılık: Yanlış. 31 Mart Olayı etnik temelli bir ayaklanma değildir. Dini ve siyasi muhalefet ön plandadır.
- ➡️ e) Gerici Ayaklanma: DOĞRU. Bu olay, modernleşme ve meşrutiyet rejimine karşı, eski düzene (saltanatın mutlak gücüne) dönmeyi hedefleyen, şeriat vurgusu yapan ve bu amaçla kitleleri harekete geçiren gerici (irticai) bir nitelik taşır. Tarihçiler tarafından Osmanlı'daki ilk gerici ayaklanma olarak kabul edilir.
✅ Sonuç olarak, boşluğu doğru tamamlayan ve olayın niteliğini en iyi özetleyen kavram "e) Gerici Ayaklanma"dır. Bu, mevcut ilerici rejimi yıkmaya yönelik, dinî söylemlerle desteklenmiş bir tepki hareketidir.
