Soru:
"Hem düzenli çalıştı hem de sınavlarından yüksek not aldı." cümlesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
- A) Cümlede, "yüksek not almak", "düzenli çalışmak"ın nedenidir.
- B) Cümlede bir neden-sonuç ilişkisi yoktur.
- C) Cümlede, "düzenli çalışmak", "yüksek not almak"ın nedenidir.
- D) Cümlede bir koşul-sonuç ilişkisi vardır.
Çözüm:
📚 Bu cümleyi dikkatle inceleyelim. "Hem ... hem de ..." bağlacı, genellikle eş değerde iki durumu veya iki eylemi bağlamak için kullanılır. Bu bağlaç, neden-sonuç ilişkisi kurmaz.
- ➡️ Cümleyi analiz edelim: "Hem düzenli çalıştı" (1. eylem) + "hem de sınavlarından yüksek not aldı" (2. eylem).
- ➡️ A seçeneği: "...yüksek not almak, ... nedenidir." Bu mantıksızdır, çünkü yüksek not almak bir sonuç olabilir ama neden olamaz.
- ➡️ B seçeneği: "Cümlede bir neden-sonuç ilişkisi yoktur." Gerçekten de "hem... hem de..." bağlacı nedensellik değil, sıralama/bağlama ifade eder. Gizli bir neden-sonuç olsa da bağlaç bunu vurgulamaz.
- ➡️ C seçeneği: "...düzenli çalışmak, ... nedenidir." Gerçek hayatta bu doğru bir ilişki olsa da, cümlenin yapısı ve kullanılan bağlaç bunu açıkça ifade etmemektedir. Cümle sadece iki olayı arka arkaya sıralamıştır.
- ➡️ D seçeneği: "Koşul-sonuç ilişkisi" için "eğer, -se, -sa" gibi ifadeler gerekir. Bu cümlede yoktur.
✅ Sonuç: Cümlede kullanılan bağlaç ve yapı nedeniyle açık bir neden-sonuç ilişkisi kurulmamıştır. Bu nedenle en doğru ifade B seçeneğidir.
