Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil (ortaç) kullanılmamıştır?
A) Gelen misafirleri karşıladık.
B) Okuyan insanlar daha bilgilidir.
C) Bu yapılan hatayı düzeltmeliyiz.
D) Soruları çözmek için zaman ayırmalısın.
Çözüm: Sıfat-fiiller, fiillere "-an/-en, -ası/-esi, -maz/-mez, -ar/-er, -dık/-dik, -acak/-ecek, -mış/-miş" gibi ekler getirilerek yapılır ve cümlede sıfat görevi yapar, yani bir ismi niteler. Seçenekleri tek tek inceleyelim:
A) "Gelen" sözcüğü, "-an/-en" eki almış ve "misafirleri" ismini niteliyor. Sıfat-fiil.
B) "Okuyan" sözcüğü, "-an/-en" eki almış ve "insanlar" ismini niteliyor. Sıfat-fiil.
C) "yapılan" sözcüğü, "-an/-en" eki almış (yap-ı-l-an) ve "hatayı" ismini niteliyor. Sıfat-fiil.
D) "çözmek" sözcüğü, "-mak/-mek" eki almış ve isim-fiildir, sıfat-fiil değildir. "Soruları" ismini doğrudan niteliyor gibi görünse de, aslında "çözmek için" ifadesi amaç bildirir ve fiilimsi olarak isim görevi yapar.
Bu nedenle, sıfat-fiil kullanılmayan cümle D seçeneğidir. Cevap: D
