Soru:
Aşağıdaki cümlede, "-e" hal eki almış ve yüklemin yöneldiği nesneyi bulunuz.
"Öğretmen, sınıfa yeni bir hikaye anlattı."
Çözüm:
💡 Bu soru, dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı) ile nesne arasındaki farkı anlamamızı istiyor. İkisi de isim soylu kelimelerdir ama aldıkları ekler ve cevap verdikleri sorular farklıdır.
- ➡️ 1. Adım: Yüklemi Belirleyelim: Yüklem "anlattı" fiilidir.
- ➡️ 2. Adım: "-e" Hal Eki Almış Ögeleri Tespit Edelim: Cümlede "-e" hal eki almış iki kelime vardır: "sınıfa" ve "hikaye" (hikaye, yalın haldedir, "-e" eki almamıştır). "Sınıfa" kelimesi "-e" hal eki almıştır.
- ➡️ 3. Adım: Ögeyi Belirlemek İçin Soru Soralım: "Nereye anlattı?" → "sınıfa". Bu soru, yüklemin yöneldiği yeri sorar. Yüklemin yöneldiği nesneyi değil, yeri sorar. Dolayısıyla "sınıfa" ögesi, dolaylı tümleç'tir (yer tamlayıcısı).
- ➡️ 4. Adım: Nesneyi Bulalım: "Neyi anlattı?" sorusunu sorduğumuzda "yeni bir hikaye" cevabını alırız. Bu, belirtisiz nesne'dir ve "-e" hal eki almamıştır.
✅ Sonuç: Soruda istenen "-e" hal eki almış ve yüklemin yöneldiği öge "sınıfa" kelimesidir ve bu ögenin görevi DOLAYLI TÜMLEÇ'tir.
