Soru: Hacı Bektaş-ı Veli'nin 'İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır' sözünün anlamı nedir? Bu söz, onun eğitim ve bilgiye verdiği önemi nasıl yansıtır?
Çözüm: Hacı Bektaş-ı Veli'nin 'İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır' sözünün anlamı şudur: İnsanın herhangi bir konuda (özellikle manevi ve dini alanda) ilim (bilgi) ve akıl rehberliğinde ilerlemesi gerekir; aksi takdirde sonuç başarısızlık, cehalet veya sapkınlık olur. Bu söz, onun eğitim ve bilgiye verdiği önemi şu şekilde yansıtır:
- Bilginin Aydınlatıcı Rolü: Hacı Bektaş-ı Veli, bilgiyi bir 'ışık' olarak görür. İlim sayesinde insan, doğruyu yanlıştan ayırt edebilir ve manevi yolculuğunda doğru adımlar atabilir.
- Akıl ve İlim Birlikteliği: Tasavvufi düşüncede sevgi ve iman önemli olsa da, o bunları akıl ve bilgiyle desteklemenin gerekliliğini vurgular. Körü körüne inanç yerine, bilinçli bir imanı teşvik eder.
- Eğitimin Temel Değeri: Bu söz, eğitimin insan hayatındaki merkezi rolünü ortaya koyar. Hacı Bektaş-ı Veli, kendi öğretilerinde (örneğin Makalat'ta) sistematik bir eğitim modeli sunarak, bilginin pratik hayatta uygulanmasını önermiştir.
Kısacası, bu söz onun aydınlanmacı ve eğitimci kimliğini yansıtır; cehaleti reddederek, bilgiye dayalı bir yaşamın insanı hem dünyada hem de ahirette aydınlığa ulaştıracağını ifade eder.
