Soru:
Fatih-Harbiye romanındaki Neriman ve Şinasi karakterleri üzerinden, Peyami Safa'nın ele aldığı Doğu-Batı çatışmasını karşılaştırınız. Neriman'ın kişilik değişiminde tren, tramvay, alafranga müzik gibi unsurların işlevi nedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, romanın tematik yapısını ve sembollerini anlamayı gerektirir.
- ➡️ Şinasi'nin Temsil Ettiği Değerler: Şinasi, geleneksel Türk-İslam değerlerine bağlı, muhafazakar, Doğu'yu (Fatih semtini) temsil eden bir karakterdir. Medrese eğitimi almış, dini ve milli değerlere sıkı sıkıya bağlıdır. Neriman'ın Batı'ya yönelmesini bir "sapma" olarak görür.
- ➡️ Neriman'ın Temsil Ettiği Değerler: Neriman ise başlangıçta bu geleneksel dünyanın içindedir ancak Batılı yaşam tarzına (Harbiye, Beyoğlu) özenen, bu ikilem arasında bocalayan bir karakterdir. Macerayı, modernliği ve özgürlüğü arzular.
- ➡️ Sembollerin İşlevi: Tren ve tramvay, Neriman'ın geleneksel dünyadan (Fatih) modern dünyaya (Harbiye) yaptığı fiziksel ve zihinsel yolculuğun sembolleridir. Alafranga müzik, tango, piyano ise Batı kültürünü ve onun çekiciliğini temsil eder. Neriman'ın iç dünyasındaki değişim ve Batı'ya duyduğu özlem, bu nesneler ve mekanlar üzerinden somutlaştırılır.
✅ Peyami Safa, bu iki karakter ve onları çevreleyen semboller aracılığıyla, Cumhuriyet'in erken dönemindeki kültürel ikilemi ve kimlik bunalımını etkileyici bir şekilde resmetmiştir. Neriman'ın sonunda Şinasi'ye ve geleneksel değerlere dönüşü, yazarın bu çatışmada kişisel tercihini de yansıtır.
