Soru:
Pnömotaksik merkez ve apnöstik merkezin solunum ritmi üzerindeki etkileri nelerdir? Bu merkezlerin hasar görmesi durumunda ne tür solunum paternleri gözlemlenebilir?
Çözüm:
💡 Pons'ta bulunan bu iki merkez, omurilik soğanının oluşturduğu temel solunum ritmini "ince ayar" yaparak düzgünleştirir.
- ➡️ Pnömotaksik Merkez: Üst pons'ta yer alır. Temel işlevi soluk alma fazını sınırlandırmak ve solunum hızını artırmaktır. Soluk alma sırasında omurilik soğanına inhibitör (durdurucu) sinyaller göndererek "yeterli hava alındı, şimdi verme zamanı" mesajı verir. Bu, solunumun düzenli ve yumuşak geçişlerle devam etmesini sağlar.
- ➡️ Apnöstik Merkez: Alt pons'ta yer alır. Temel işlevi soluk alma fazını uzatmak ve güçlendirmektır. Omurilik soğanındaki inspiratuar (soluk aldırıcı) nöronları uyararak daha derin ve uzun süreli soluk almayı teşvik eder.
- ➡️ Hasar Durumları:
- Eğer pnömotaksik merkez hasar görürse, apnöstik merkezin etkisi sınırlanmaz. Bu, daha derin ve daha yavaş solunuma yol açabilir.
- Eğer pons'un üst kısmı (pnömotaksik merkez dahil) tamamen hasar alırsa, apnöstik merkezin hakimiyeti artar ve karakteristik bir solunum paterni olan apneusis gözlenir. Apneusiste, kişi uzun süreli, spazmodik soluk alma nöbetleri yaşar ve soluk verme kısa ve yetersiz kalır.
✅ Sonuç: Pnömotaksik merkez solunumu hızlandırıp yüzeyselleştirirken, apnöstik merkez yavaşlatıp derinleştirir. Bu merkezlerin dengesi normal solunum ritminden sorumludur.
