Soru:
Fosfor elementinin beyaz fosfor ve kırmızı fosfor olmak üzere iki allotropu vardır. Bu allotroplardan hangisi havada daha kolay tutuşur ve bu farkın nedeni nedir?
Çözüm:
💡 İki allotropun yapısal farklılıkları, kimyasal reaktivite (tepkimeye girme eğilimi) üzerinde doğrudan etkilidir.
- ➡️ Adım 1: Yapısal Karşılaştırma
Beyaz Fosfor: \(P_4\) moleküllerinden oluşur. Bu moleküllerdeki fosfor atomları arasında yüksek açısal gerilim (strain) vardır, bu da bağların zayıf ve reaktif olmasına neden olur.
Kırmızı Fosfor: Polimerik bir zincir yapısına sahiptir. Bu yapı daha kararlıdır ve molekül içindeki gerilim çok daha azdır.
- ➡️ Adım 2: Reaktivite ve Yanıcılık
Beyaz fosforun zayıf ve gerilimli bağları, oksijenle çok kolay tepkimeye girmesini sağlar. Bu nedenle havada kendiliğinden tutuşabilir.
Kırmızı fosfor ise daha kararlı bir yapıya sahip olduğu için havada kendiliğinden tutuşmaz, tutuşması için yüksek sıcaklık gerekir.
✅ Sonuç: Daha az kararlı ve daha reaktif olan beyaz fosfor havada daha kolay tutuşur. Farkın nedeni, beyaz fosforun \(P_4\) molekül yapısındaki yüksek açısal gerilimdir.
