🧬 10. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 1. Yazılı 4. Senaryo MEB Soruları
🦠 Hücre Bölünmesi
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için temel bir süreçtir. İki ana türü vardır: mitoz ve mayoz.
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülür. Amacı, hücre sayısını artırarak büyümeyi ve doku onarımını sağlamaktır. Sonucunda, genetik olarak aynı iki yeni hücre oluşur.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametler) görülür. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirerek döllenme sırasında türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır. Sonucunda, genetik olarak birbirinden farklı dört yeni hücre oluşur.
🧪 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Bu süreçte genler ve kromozomlar önemli rol oynar.
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir özelliği kontrol eden bölümdür. Örneğin, göz rengi geni.
- 🧬 Kromozom: DNA'nın proteinlerle birleşerek oluşturduğu yapıdır. Her türün kendine özgü bir kromozom sayısı vardır. İnsanlarda 46 kromozom bulunur.
- 🧬 Alel: Bir genin farklı versiyonlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi göz aleli ve kahverengi göz aleli olabilir.
- 🧬 Baskın Alel: Etkisini her zaman gösteren aleldir.
- 🧬 Çekinik Alel: Etkisini sadece homozigot durumda (iki çekinik alel bir araya geldiğinde) gösteren aleldir.
🌍 Ekoloji
Ekoloji, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Ekosistemler, popülasyonlar ve komüniteler ekolojinin temel kavramlarındandır.
- 🌳 Ekosistem: Canlı ve cansız unsurların bir araya gelerek oluşturduğu sistemdir. Örneğin, bir orman ekosistemi.
- 🐾 Popülasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türden bireylerin oluşturduğu topluluktur. Örneğin, bir göldeki sazan balığı popülasyonu.
- 🏘️ Komünite: Aynı bölgede yaşayan farklı türlere ait popülasyonların oluşturduğu topluluktur. Örneğin, bir ormandaki bitki, hayvan ve mikroorganizma popülasyonları.
🍎 Beslenme
Canlılar, yaşamlarını sürdürebilmek için beslenmek zorundadır. Beslenme şekilleri farklılık gösterir.
- 🌿 Ototroflar: Kendi besinini üretebilen canlılardır. Bitkiler fotosentez yaparak kendi besinlerini üretirler.
- 🥩 Heterotroflar: Kendi besinini üretemeyen ve dışarıdan hazır olarak almak zorunda olan canlılardır. Hayvanlar ve insanlar heterotroftur.
- 🍄 Saprofitler: Ölü organik maddeleri ayrıştırarak beslenen canlılardır. Mantarlar saprofittir.
- паразиты Parazitler: Başka bir canlının üzerinde veya içinde yaşayarak ondan beslenen canlılardır. Tenyalar parazittir.
Unutmayın! Bu konular, yazılıda çıkabilecek olası sorulardan sadece birkaçıdır. Kitabınızı ve notlarınızı dikkatlice tekrar etmeniz, başarıya ulaşmanızı sağlayacaktır. Başarılar dilerim!
