🧬 10. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık Rehberi
Merhaba 10. sınıf öğrencileri! Biyoloji 2. dönem 1. yazılı sınavı yaklaşıyor. Bu rehberde, sınavda başarılı olmanız için bilmeniz gereken temel konuları ve önemli noktaları bulacaksınız. Sakin olun, düzenli çalışın ve bu rehberle sınava bomba gibi hazırlanın!
🦠 Hücre Bölünmesi ve Üreme
- 🌱 Mitoz: Tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda ise büyümeyi ve onarımı sağlar. Kromozom sayısı değişmez.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta) oluşumunu sağlar. Kromozom sayısı yarıya iner. Tür içi çeşitliliği artırır.
- 🐣 Eşeyli Üreme: Dişi ve erkek bireylerin üreme hücrelerinin birleşmesiyle gerçekleşir. Genetik çeşitlilik yüksektir.
- 🐛 Eşeysiz Üreme: Tek bir atadan yeni bireyler oluşur. Genetik çeşitlilik düşüktür. (Örnekler: Bölünme, tomurcuklanma, rejenerasyon)
🌿 Kalıtım
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir özelliği kontrol eden bölge.
- 🧪 Kromozom: DNA'nın proteinlerle sarılıp oluşturduğu yapı.
- 🧫 Alel: Bir genin farklı varyasyonları (Örnek: Göz rengi geni için mavi veya kahverengi aleli).
- 📊 Genotip: Bir bireyin genetik yapısı.
- 👁️ Fenotip: Bir bireyin dış görünüşü (genotip ve çevrenin etkisiyle oluşur).
- ➕ Baskın (Dominant) Alel: Fenotipte etkisini her zaman gösteren alel.
- ➖ Çekinik (Resesif) Alel: Fenotipte etkisini sadece homozigot durumda (iki çekinik alel bir araya geldiğinde) gösteren alel.
- 🧮 Punnett Karesi: Genetik çaprazlamaları göstermek ve olası genotipleri hesaplamak için kullanılır.
🌍 Canlılar ve Çevre
- ☀️ Ekosistem: Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerinin oluşturduğu sistem.
- 🌲 Biyotik Faktörler: Canlı faktörler (bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar).
- 💧 Abiyotik Faktörler: Cansız faktörler (su, sıcaklık, ışık, toprak).
- ⛓️ Besin Zinciri: Canlıların birbirini yiyerek enerji aktarımını sağladığı sıralama.
- 🕸️ Besin Ağı: Birden fazla besin zincirinin birleşmesiyle oluşan karmaşık yapı.
- 🌱 Üreticiler: Kendi besinini üreten canlılar (bitkiler).
- 🐄 Tüketiciler: Başka canlılarla beslenen canlılar (otoburlar, etoburlar, hepçiller).
- 🍄 Ayrıştırıcılar: Ölü canlıları parçalayarak madde döngüsüne katkı sağlayan canlılar (mantarlar, bakteriler).
🌡️ Canlılarda Enerji Dönüşümleri
- ☀️ Fotosentez: Bitkilerin güneş enerjisini kullanarak besin üretmesi.
- 💨 Solunum: Canlıların besinleri parçalayarak enerji elde etmesi.
- 🍎 ATP: Canlıların kullandığı temel enerji birimi.
- 🔥 Oksijenli Solunum: Oksijen kullanarak daha fazla enerji üretimi.
- 🥛 Oksijensiz Solunum (Fermantasyon): Oksijen olmadan daha az enerji üretimi (Örnek: Laktik asit fermantasyonu, alkol fermantasyonu).
Unutmayın: Bol bol soru çözün, konu tekrarları yapın ve sınavda başarılar dilerim!
