🎉 10. Sınıf Fizik 1. Dönem 1. Yazılı 3. Senaryo: Hazır Olun!
Merhaba 10. sınıf öğrencileri! Fizik yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo ile sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar edeceğiz. Sakin olun, dikkatlice okuyun ve bol bol pratik yapın. Başarılar!
💡 1. Bölüm: Vektörler
Vektörler, fizikte yönü ve büyüklüğü olan nicelikleri ifade etmek için kullanılır. Kuvvet, hız, ivme gibi nicelikler vektörel büyüklüklerdir.
- 📏 Vektörün Gösterimi: Bir vektör, genellikle bir ok ile gösterilir. Okun uzunluğu vektörün büyüklüğünü, okun yönü ise vektörün yönünü belirtir.
- ➕ Vektörlerde Toplama: Vektörler toplanırken, uç uca ekleme veya paralelkenar yöntemi kullanılabilir. Uç uca ekleme yönteminde, vektörler sırayla birbirinin ucuna eklenir ve ilk vektörün başlangıç noktasından son vektörün bitiş noktasına çizilen vektör, toplam vektörü verir.
- ➖ Vektörlerde Çıkarma: Bir vektörü çıkarmak, o vektörün tersini eklemekle aynıdır. Yani, A - B = A + (-B) şeklinde ifade edilebilir.
- ✖️ Vektörün Bir Sayı ile Çarpımı: Bir vektör bir sayı ile çarpıldığında, vektörün büyüklüğü o sayı ile çarpılır. Eğer sayı negatif ise, vektörün yönü ters döner.
⚙️ 2. Bölüm: Bağıl Hareket
Bağıl hareket, bir gözlemcinin başka bir gözlemciye göre hareketini tanımlar. Örneğin, hareket eden bir trendeki bir yolcunun, dışarıdaki birine göre hareketi bağıl harekettir.
- 🚂 Bağıl Hız: Bağıl hız, bir cismin başka bir cisme göre hızını ifade eder. A cisminin B cismine göre bağıl hızı, VAB = VA - VB şeklinde hesaplanır.
- 🌊 Nehir Problemleri: Nehirde hareket eden bir teknenin hızı, teknenin suya göre hızı ile suyun akıntı hızının vektörel toplamıdır.
- ✈️ Uçak Problemleri: Uçağın havadaki hızı, uçağın yere göre hızı ile rüzgarın hızının vektörel toplamıdır.
🍎 3. Bölüm: Newton'ın Hareket Yasaları
Newton'ın hareket yasaları, cisimlerin hareketini açıklayan temel yasalardır.
- ⚖️ 1. Yasa (Eylemsizlik Yasası): Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise, cisim duruyorsa durmaya devam eder, hareket halindeyse sabit hızla hareketine devam eder.
- 💪 2. Yasa (Temel Yasa): Bir cisme etki eden net kuvvet, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir. F = ma
- 🤝 3. Yasa (Etki-Tepki Yasası): Bir cisim başka bir cisme bir kuvvet uyguladığında, ikinci cisim de birinci cisme eşit büyüklükte ve zıt yönde bir kuvvet uygular.
✍️ Örnek Soru Çözümleri
Şimdi de öğrendiklerimizi pekiştirmek için birkaç örnek soru çözelim:
- 🍎 Soru 1: Bir cisme etki eden kuvvetler F1 = (3, 4) N ve F2 = (-1, 2) N ise, net kuvvet nedir?
Çözüm: Net kuvvet, F1 + F2 = (3-1, 4+2) = (2, 6) N
- 🍌 Soru 2: Bir nehirde, suya göre hızı 5 m/s olan bir tekne, akıntı hızı 2 m/s olan bir nehirde akıntıya karşı hareket ediyor. Teknenin yere göre hızı nedir?
Çözüm: Teknenin yere göre hızı, 5 - 2 = 3 m/s
- 🍇 Soru 3: 2 kg kütleli bir cisme 10 N kuvvet uygulanıyor. Cismin ivmesi nedir?
Çözüm: F = ma => 10 = 2 * a => a = 5 m/s²
Umarım bu senaryo, sınavınıza hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!