Merhaba! Bu içerik, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) örnek yazılı sorularından hareketle, 10. sınıf fizik dersi 2. dönem 2. yazılı sınavının 8. senaryosuna hazırlanman için bir ders notu ve çalışma rehberi niteliğindedir. Senaryo soruları genellikle günlük hayattan bir olayı (senaryoyu) anlatır ve bu olayla ilgili fizik bilgini ölçer. Hadi birlikte hangi konulara çalışman gerektiğine ve nasıl sorularla karşılaşabileceğine bakalım.
Senaryo 8 genellikle "elektrikli bir cihazın (örn: saç kurutma makinesi, elektromıknatıslı vinç) çalışma prensibi" veya "optik bir olayın (aynalar, mercekler) günlük hayattaki uygulaması" üzerine kurgulanabilir.
"Ali, bisikletinin farını yakmak için bir dinamo kullanıyor. Dinamo, tekerlek döndükçe elektrik üretiyor ve farı yakıyor. Aynı zamanda, gece sürüşü için el feneri kullanıyor. El fenerinde iç bükey (çukur) ayna ve LED lamba bulunuyor."
Senaryo Parçası: "Dinamonun ürettiği elektrik, iletken kablolarla fara iletilir. Farın direnci 10 Ω, dinamonun ürettiği gerilim ise 6 V'tur."
Soru: Faradaydan geçen akım şiddeti kaç A'dır?
Çözüm: Ohm Yasası: \( V = I \cdot R \)
\( 6 = I \cdot 10 \)
\( I = 0,6 \, A \) olur.
📌 Hatırlatma: Akım şiddeti (I) Amper (A), gerilim (V) Volt (V), direnç (R) Ohm (Ω) birimi ile ölçülür.
Senaryo Parçası: "Dinamo, içindeki mıknatıs ve bobin sayesinde hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür."
Soru: Aşağıdakilerden hangisi dinamonun çalışma prensibini doğru açıklar?
Senaryo Parçası: "El fenerindeki iç bükey ayna, LED'den çıkan ışınları paralel hale getirerek uzak bir noktayı aydınlatır."
Soru: İç bükey (çukur) aynada, odak noktasına yerleştirilen bir ışık kaynağından çıkan ışınlar yansıdıktan sonra nasıl bir yol izler?
Çözüm: Çukur aynada odak noktasından gönderilen ışınlar, yansıma kurallarına göre yansıdıktan sonra aynanın asal eksenine paralel olarak yansır. Bu sayede ışık demeti dağılmaz ve uzak mesafeler aydınlatılabilir.
Unutma, senaryo soruları korkutucu değil! Sadece fizik bilgini günlük hayatla ilişkilendirmeni istiyor. Konulara çalışırken "Bu bilgi nerelerde kullanılıyor?" diye sormayı alışkanlık haline getir. Başarılar! 🚀