🧪 10. Sınıf Kimya 1. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık (9. Senaryo)
Merhaba gençler! 10. sınıf kimya dersinin ilk yazılısı yaklaşıyor. Bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Sakin olun, konuları dikkatlice okuyun ve bol bol soru çözün. Başarılar!
⚛️ Atomun Yapısı ve Periyodik Tablo
- 🍎 Atomun Temel Tanecikleri: Proton (p+), nötron (n0) ve elektron (e-) atomu oluşturan temel parçacıklardır. Proton ve nötron çekirdekte bulunurken, elektronlar çekirdek etrafında belirli enerji seviyelerinde dolanır.
- 🍏 Atom Numarası ve Kütle Numarası: Atom numarası (Z), bir atomdaki proton sayısını gösterir ve elementin kimliğini belirler. Kütle numarası (A), proton ve nötron sayılarının toplamıdır.
- 🍊 İzotoplar: Aynı elementin farklı nötron sayılarına sahip atomlarına izotop denir. İzotopların kimyasal özellikleri aynıdır, ancak fiziksel özellikleri farklı olabilir.
- 🍋 Periyodik Tablo: Elementler, atom numaralarına göre periyodik tabloda düzenlenir. Periyodik tabloda düşey sütunlara grup, yatay sıralara periyot denir.
⚗️ Kimyasal Türler Arası Etkileşimler
- 💧 Kimyasal Bağlar: Atomlar arasındaki etkileşimler sonucu oluşan bağlardır. İyonik bağ, kovalent bağ ve metalik bağ olmak üzere temel olarak üçe ayrılır.
- 🧊 İyonik Bağ: Elektron alışverişi sonucu oluşan zıt yüklü iyonlar arasındaki elektrostatik çekim kuvvetidir. Genellikle metal ve ametal atomları arasında görülür.
- 💨 Kovalent Bağ: Ametal atomları arasında elektron ortaklaşması sonucu oluşan bağdır. Polar kovalent bağ ve apolar kovalent bağ olmak üzere ikiye ayrılır.
- 🔩 Metalik Bağ: Metal atomlarının değerlik elektronlarının ortaklaşa kullanılmasıyla oluşan bağdır. Metallerin elektrik ve ısı iletkenliğini açıklar.
⚖️ Kimyasal Tepkimeler ve Denklemler
- 🔥 Kimyasal Tepkime: Bir veya daha fazla maddenin (reaktifler) kimyasal değişime uğrayarak yeni maddeler (ürünler) oluşturduğu süreçtir.
- 📝 Kimyasal Denklem: Kimyasal tepkimelerin semboller ve formüllerle ifade edilmesidir. Denklemler, tepkimeye giren ve oluşan maddelerin türlerini ve miktarlarını gösterir.
- 🔢 Denkleştirme: Kimyasal denklemlerde atom sayısının korunması için yapılan işlemdir. Kütlenin korunumu yasasına göre, bir tepkimede atom sayısı değişmez.
🌡️ Maddenin Halleri
- 🧊 Katı Hal: Belirli şekil ve hacme sahip maddelerdir. Tanecikler arasındaki çekim kuvveti çok yüksektir.
- 💧 Sıvı Hal: Belirli hacme sahip, ancak belirli bir şekli olmayan maddelerdir. Tanecikler arasındaki çekim kuvveti katılara göre daha düşüktür.
- 💨 Gaz Hal: Belirli bir şekli ve hacmi olmayan maddelerdir. Tanecikler arasındaki çekim kuvveti çok düşüktür.
- 🔥 Plazma Hal: Yüksek sıcaklıkta gazların iyonlaşmasıyla oluşan, serbest elektronlar ve iyonlar içeren haldir. Güneş ve yıldızlarda bulunur.
