🎨 11. Sınıf Biyoloji: Deri ile İlgili Sorular Konu Anlatımı (Ders Notu)
🧪 Derinin Yapısı ve Görevleri
🧬 Deri (Kütis): Vücudumuzu dış etkenlerden koruyan, duyu organı olarak görev yapan ve boşaltıma yardımcı olan önemli bir organdır. Yaklaşık 5 kg ağırlığında ve 2 m² yüzey alanına sahiptir.
🧬 Katmanları: Deri, temel olarak iki ana katmandan oluşur:
- 🌡️ Epidermis (Üst Deri): En üst katmandır. Kan damarı ve sinir bulundurmaz. Çok katlı yassı epitelden oluşmuştur.
- 🩸 Dermis (Alt Deri): Epidermisin altında bulunur. Kan damarları, sinirler, ter bezleri, yağ bezleri, kıl kökleri ve duyu reseptörleri içerir.
🧪 Epidermis (Üst Deri)
🧬 Tabakalar: Epidermis iki tabakadan oluşur:
- 🛡️ Korun Tabakası: En dıştaki tabakadır. Ölü, keratinleşmiş hücrelerden oluşur. Sürekli dökülür ve alttan yenilenir. Mikroorganizmaların vücuda girişini engeller.
- 🎨 Malpighi Tabakası: Canlı hücrelerden oluşur. Melanin pigmentini üreten melanosit hücrelerini içerir. Melanin, deriye rengini verir ve UV ışınlarına karşı koruma sağlar.
🧬 Görevi:
- ☀️ Vücudu dış etkenlerden (mikroorganizmalar, UV ışınları, mekanik etkiler) korur.
- 💧 Su kaybını önler.
- 🌡️ D vitamini sentezinde rol oynar (Güneş ışığı yardımıyla).
🧪 Dermis (Alt Deri)
🧬 İçeriği: Bağ dokudan oluşur.
- 🩸 Kan damarları: Besin ve oksijen taşır, atık maddeleri uzaklaştırır.
- 神经 Sinirler: Duyu reseptörleri aracılığıyla çevreden gelen uyarıları algılar.
- 땀 Ter bezleri: Terleme yoluyla vücut sıcaklığını düzenler ve boşaltıma yardımcı olur.
- 기름 Yağ bezleri: Deriyi yumuşatır ve su kaybını önler.
- 털 Kıl kökleri: Kılların uzamasını sağlar.
- 🖐️ Duyu reseptörleri: Ağrı, sıcaklık, dokunma, basınç gibi duyuları algılar.
🧬 Görevi:
- 🌡️ Vücut sıcaklığını düzenler.
- 🖐️ Duyu organı olarak görev yapar.
- 💪 Deriye esneklik ve dayanıklılık sağlar.
- 🩸 Kan damarları sayesinde besin ve oksijen taşır.
🧪 Deri Hastalıkları
🧬 Egzama: Deride kızarıklık, kaşıntı ve pullanmaya neden olan bir deri hastalığıdır.
🧬 Mantar Enfeksiyonları: Nemli ortamlarda kolayca üreyen mantarların neden olduğu enfeksiyonlardır.
🧬 Sedef Hastalığı (Psoriasis): Deride kalın, kırmızı ve pullu lekelerin oluştuğu kronik bir hastalıktır.
🧬 Akne (Sivilce): Yağ bezlerinin tıkanması sonucu oluşan bir deri sorunudur.
🧪 Örnek Soru ve Çözümü
Soru: Aşağıdakilerden hangisi derinin görevlerinden biri değildir?
- A) Vücut sıcaklığını düzenlemek
- B) Duyu organı olarak görev yapmak
- C) Sindirime yardımcı olmak
- D) Vücudu dış etkenlerden korumak
- E) Boşaltıma yardımcı olmak
Çözüm: Deri, vücut sıcaklığını düzenler, duyu organı olarak görev yapar, vücudu dış etkenlerden korur ve boşaltıma yardımcı olur. Ancak sindirimle doğrudan bir ilgisi yoktur. Bu nedenle doğru cevap C'dir.