🧬 12. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 2. Yazılı: MEB Örnek Sorular ve Çözümleri
Merhaba 12. sınıf öğrencileri! Biyoloji dersinin 1. dönem 2. yazılısı yaklaşıyor. Bu yazıda, Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) yayınladığı örnek soruları ve çözümlerini inceleyerek sınavda başarılı olmanıza yardımcı olacağız. Sakın endişelenmeyin, birlikte bu sınavın üstesinden geleceğiz!
🧪 Hücre Bölünmesi ve Kalıtım
Hücre bölünmesi ve kalıtım, biyolojinin temel konularından biridir. Bu bölümde mitoz, mayoz ve kalıtım mekanizmalarını hatırlayalım.
- 🧬 Mitoz: Vücut hücrelerinde (örneğin deri, kas hücreleri) görülen bölünme şeklidir. Amaç, hücre sayısını artırarak büyümeyi ve onarımı sağlamaktır. Mitoz sonucu oluşan hücreler ana hücre ile aynı genetik yapıya sahiptir.
- 🌱 Mayoz: Üreme hücrelerinde (sperm ve yumurta) görülen bölünme şeklidir. Amaç, kromozom sayısını yarıya indirerek döllenme sonucu türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır. Mayoz sonucu oluşan hücreler ana hücreden farklı genetik yapıya sahiptir.
- 🧬 Kalıtım: Genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Mendel'in çalışmaları bu konuda önemlidir. Genler, kromozomlar üzerinde bulunur ve özellikleri belirler.
📝 Örnek Soru 1:
Mitoz ve mayoz arasındaki farkları açıklayınız.
Çözüm:
- 🍎 Mitoz: Vücut hücrelerinde görülür, kromozom sayısı değişmez, iki hücre oluşur, genetik çeşitlilik olmaz.
- 🍎 Mayoz: Üreme hücrelerinde görülür, kromozom sayısı yarıya iner, dört hücre oluşur, genetik çeşitlilik olur.
🧬 Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji
Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji, günümüzde oldukça önemli olan alanlardır. Bu bölümde bu konularla ilgili temel bilgileri gözden geçirelim.
- 🔬 Genetik Mühendisliği: Genlerin yapısını değiştirerek yeni özellikler kazandırma veya istenmeyen özellikleri ortadan kaldırma işlemidir. Örneğin, insülin üreten bakterilerin elde edilmesi.
- 🧪 Biyoteknoloji: Canlı organizmaları veya biyolojik sistemleri kullanarak ürünler veya teknolojiler geliştirme işlemidir. Örneğin, yoğurt yapımı, antibiyotik üretimi.
📝 Örnek Soru 2:
Genetik mühendisliğinin faydaları ve riskleri nelerdir?
Çözüm:
- 🍏 Faydaları: Hastalıklara karşı dirençli bitkiler üretilebilir, ilaç üretimi kolaylaşır, genetik hastalıkların tedavisi mümkün olabilir.
- 🍎 Riskleri: Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) çevreye ve insan sağlığına etkileri tam olarak bilinmemektedir, alerjik reaksiyonlara neden olabilir, biyoçeşitliliği azaltabilir.
🌍 Ekoloji
Ekoloji, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Besin zinciri, besin piramidi ve ekosistem kavramlarını hatırlayalım.
- 🌿 Besin Zinciri: Canlıların birbirini yiyerek enerji aktarımını sağladığı sıralamadır. Örneğin, ot → çekirge → kurbağa → yılan → kartal.
- 🌲 Besin Piramidi: Besin zincirindeki canlıların sayısını veya enerjisini gösteren piramittir. Üreticiler (bitkiler) en altta, tüketiciler yukarı doğru sıralanır.
- 🌎 Ekosistem: Canlı ve cansız çevrenin etkileşimiyle oluşan sistemdir. Örneğin, bir göl, bir orman veya bir çöl.
📝 Örnek Soru 3:
Ekosistemdeki canlıların birbirleriyle olan ilişkilerine örnekler veriniz.
Çözüm:
- 🦊 Av-Avcı İlişkisi: Bir canlının (av) başka bir canlı (avcı) tarafından yenmesidir. Örneğin, tilki ve tavşan.
- 🍄 Parazitlik: Bir canlının (parazit) başka bir canlı (konak) üzerinde yaşayarak ona zarar vermesidir. Örneğin, bit ve insan.
- 🐝 Mutualizm: İki canlının birlikte yaşayarak karşılıklı fayda sağlamasıdır. Örneğin, arı ve çiçek.
Umarım bu örnek sorular ve çözümleri, biyoloji yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
