🧬 12. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 1. Yazılı 4. Senaryo: Hazırlık Rehberi
Merhaba gençler! 12. sınıf biyoloji 2. dönem 1. yazılı sınavına hazırlanırken size yardımcı olacak bir rehber hazırladım. Bu senaryo, sınavda karşılaşabileceğiniz konuları ve soru tiplerini anlamanıza yardımcı olacak.
🦠 Hücre Bölünmesi ve Üreme
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülen bölünme şeklidir. Amacı, hücre sayısını artırarak büyüme, gelişme ve onarımı sağlamaktır. Oluşan hücreler ana hücreyle aynı genetik yapıya sahiptir.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametlerde) görülen bölünme şeklidir. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirerek döllenme sonucu türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır. Oluşan hücreler birbirinden ve ana hücreden farklı genetik yapıya sahiptir.
- 🥚 Eşeysiz Üreme: Tek bir atadan, döllenme olmaksızın yeni bireylerin oluşmasıdır. Temelinde mitoz vardır. Çeşitlilik azdır, adaptasyon yetenekleri düşüktür. Örnekler: Bölünerek üreme (bakteriler), tomurcuklanma (maya mantarları, hidra), rejenarasyon (deniz yıldızı), partenogenez (arılar).
- 🌻 Eşeyli Üreme: İki atadan, gametlerin (sperm ve yumurta) döllenmesiyle yeni bireylerin oluşmasıdır. Mayoz ve döllenme olayları görülür. Çeşitlilik fazladır, adaptasyon yetenekleri yüksektir.
🧬 Genetik ve Kalıtım
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir proteinin sentezi için şifre veren bölümdür.
- 🧬 Allel: Bir genin farklı varyasyonlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi göz alleli ve kahverengi göz alleli.
- 🧬 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır. Örneğin, AA, Aa, aa.
- 🧬 Fenotip: Bir bireyin dış görünüşüdür. Genotip ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşur. Örneğin, uzun boylu olmak, kısa boylu olmak.
- 🧬 Homozigot: Bir özellik için aynı allellere sahip olmak. Örneğin, AA veya aa.
- 🧬 Heterozigot: Bir özellik için farklı allellere sahip olmak. Örneğin, Aa.
- 🧬 Baskın (Dominant) Allel: Heterozigot durumda fenotipte etkisini gösteren alleldir. Büyük harfle gösterilir.
- 🧬 Çekinik (Resesif) Allel: Sadece homozigot durumda fenotipte etkisini gösteren alleldir. Küçük harfle gösterilir.
🌍 Popülasyon Genetiği
- 📊 Popülasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türden bireylerin oluşturduğu topluluktur.
- 🧬 Gen Havuzu: Bir popülasyondaki tüm genlerin toplamıdır.
- 📈 Hardy-Weinberg Prensibi: Bir popülasyonda gen ve genotip frekanslarının nesilden nesile değişmeden kalmasını sağlayan prensiptir. Bu prensibin geçerli olabilmesi için bazı şartlar gereklidir: Büyük popülasyon, rastgele çiftleşme, mutasyon olmaması, gen akışı olmaması, doğal seçilim olmaması.
🌱 Bitki Biyolojisi
- 🌿 Fotosentez: Bitkilerin güneş enerjisini kullanarak karbondioksit ve suyu glikoza dönüştürmesi olayıdır. Kloroplastlarda gerçekleşir.
- 💧 Terleme (Transpirasyon): Bitkilerin yapraklarından su buharı şeklinde su kaybetmesidir. Terleme, suyun taşınmasına yardımcı olur ve bitkinin soğumasını sağlar.
- 🌞 Bitkisel Hormonlar (Fitohormonlar): Bitkilerin büyüme, gelişme ve tepkilerini kontrol eden kimyasal maddelerdir. Örnekler: Oksin, giberellin, sitokinin, absisik asit, etilen.
Umarım bu rehber, sınavınıza hazırlanırken size yardımcı olur. Başarılar dilerim!
