🧬 12. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 9. Senaryo
Merhaba gençler! Biyoloji yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Sakin olun, derin bir nefes alın ve başlayalım!
🦠 Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi, vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan karmaşık bir savunma mekanizmasıdır. İki ana bölümden oluşur:
- 🛡️ Doğal (Doğuştan) Bağışıklık: Vücudun ilk savunma hattıdır. Hızlı tepki verir ama özgül değildir. Yani, her türlü yabancı maddeye karşı aynı şekilde savaşır.
- 🍎 Fiziksel Bariyerler: Cilt, mukoza gibi yapılar mikropların vücuda girmesini engeller.
- 🧪 Kimyasal Bariyerler: Gözyaşı, tükürük gibi salgılardaki enzimler mikropları öldürür.
- ⚔️ Hücresel Savunma: Fagositoz yapan hücreler (makrofajlar, nötrofiller) mikropları yutar ve yok eder.
- 💉 Kazanılmış (Edinilmiş) Bağışıklık: Vücudun daha sonra geliştirdiği, özgül bir savunma mekanizmasıdır. Daha yavaş tepki verir ama daha etkilidir.
- 🛡️ Hümoral Bağışıklık: B lenfositleri antikor üreterek mikropları etkisiz hale getirir.
- ⚔️ Hücresel Bağışıklık: T lenfositleri enfekte olmuş hücreleri doğrudan öldürür.
🩸 Kan Grupları ve Kan Nakli
Kan grupları, alyuvarların yüzeyindeki antijenlere göre belirlenir. ABO ve Rh olmak üzere iki temel kan grubu sistemi vardır.
- 🅰️ ABO Kan Grubu Sistemi: A, B, AB ve 0 olmak üzere dört ana kan grubu bulunur. Her kan grubunda farklı antijenler ve antikorlar bulunur.
- 🩸 A Grubu: A antijeni bulunur, anti-B antikoru bulunur.
- 🩸 B Grubu: B antijeni bulunur, anti-A antikoru bulunur.
- 🩸 AB Grubu: Hem A hem de B antijeni bulunur, antikor bulunmaz (genel alıcı).
- 🩸 0 Grubu: Antijen bulunmaz, hem anti-A hem de anti-B antikoru bulunur (genel verici).
- ➕ Rh Kan Grubu Sistemi: Rh faktörü (D antijeni) bulunur veya bulunmaz. Rh pozitif (+) veya Rh negatif (-) olarak ifade edilir.
Kan nakli yapılırken kan gruplarının uyumlu olması çok önemlidir. Aksi takdirde, çökelme (aglütinasyon) meydana gelebilir ve ölümcül sonuçlar doğurabilir.
🧬 Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji
Genetik mühendisliği, canlıların genetik yapısını değiştirerek yeni özellikler kazandırmayı amaçlayan bir bilim dalıdır. Biyoteknoloji ise genetik mühendisliğinin uygulamalarını içeren geniş bir alandır.
- ✂️ Genetik Mühendisliği Teknikleri:
- 🧬 Rekombinant DNA Teknolojisi: Farklı kaynaklardan DNA parçalarının birleştirilerek yeni DNA molekülleri oluşturulması.
- 🦠 Gen Klonlama: Bir genin çok sayıda kopyasının üretilmesi.
- 💉 Gen Tedavisi: Hastalıklara neden olan genlerin düzeltilmesi veya değiştirilmesi.
- 🌱 Biyoteknolojinin Uygulama Alanları:
- 💊 Tıp: İlaç üretimi, aşı geliştirme, tanı kitleri.
- 🌾 Tarım: Genetiği değiştirilmiş (GDO) ürünler, hastalıklara dayanıklı bitkiler.
- 🏭 Endüstri: Enzim üretimi, biyoyakıt üretimi.
Umarım bu tekrar, yazılıya hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar!
