Bir metni okurken, yazarın bize ne anlatmak istediğini anlamak çok önemlidir. İşte bu noktada metnin konusu ve ana fikri devreye girer. Bu ikisi, metni anlamamıza ve metinden ne öğrendiğimizi belirlememize yardımcı olur.
Metnin konusu, metnin ne hakkında olduğunu ifade eder. Bir metin; hayvanlar, doğa, arkadaşlar, aile, okul veya hayaller gibi pek çok farklı konuda olabilir. Konuyu bulmak için kendimize şu soruyu sorarız: "Bu metin ne anlatıyor?"
Örnek:
"Ayşe, bahçede rengarenk çiçekler gördü. Çiçeklerin kokusu o kadar güzeldi ki, Ayşe bütün gün bahçede kaldı. Kelebekler de çiçeklerin etrafında uçuşuyordu."
Bu metnin konusu: Çiçekler ve bahçe.
Metnin ana fikri, yazarın bize vermek istediği en önemli mesajdır. Ana fikir, metnin konusundan daha derin ve kapsamlıdır. Ana fikri bulmak için kendimize şu soruyu sorarız: "Yazar bu metinle bize ne anlatmak istiyor?"
Örnek:
"Ali, arkadaşı Mehmet'in yeni oyuncağını kıskandı. Mehmet, oyuncağını Ali ile paylaşmak istemedi. Ali çok üzüldü. Sonra Ali, Mehmet'e kendi oyuncaklarından birini verdi. Mehmet de Ali'nin bu davranışına çok sevindi ve oyuncağını Ali ile paylaştı."
Bu metnin ana fikri: Paylaşmak güzeldir ve arkadaşlığı güçlendirir.
Aşağıda, 2. sınıf seviyesine uygun metinler ve bu metinlerin konu ve ana fikirleri bulunmaktadır:
"Tavşan, ormanda yürürken çok acıkmıştı. Bir havuç tarlası buldu ve karnını doyurdu. Sonra, tarlanın sahibinden izin istemeyi unuttuğunu hatırladı. Çok utandı ve tarlanın sahibine gidip özür diledi."
"Deniz, annesiyle birlikte parka gitti. Parkta salıncakta sallandı, kaydıraktan kaydı ve arkadaşlarıyla top oynadı. Gün sonunda Deniz çok yorulmuştu ama çok mutluydu."
"Arı Maya, her gün çiçeklerden bal toplar. Topladığı balları kovana taşır ve diğer arılarla paylaşır. Maya, çalışkan bir arıdır."
Umarım bu örnekler, metnin konusunu ve ana fikrini anlamana yardımcı olmuştur. Bol bol kitap okuyarak ve metinleri analiz ederek bu konuda daha da iyi olabilirsin!
