🧬 Dihibrit Çaprazlama Nedir?
Dihibrit çaprazlama, iki farklı karakter bakımından heterozigot (melez) olan bireylerin çaprazlanmasıdır. Yani, incelenen özellikler için iki farklı gen çifti dikkate alınır. Örneğin, bezelyelerde tohum rengi (sarı veya yeşil) ve tohum şekli (yuvarlak veya buruşuk) gibi iki farklı özelliği aynı anda incelediğimizde dihibrit çaprazlama yapmış oluruz.
🌱 Dihibrit Çaprazlamada Kullanılan Terimler
- 🧬 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır. Dihibrit çaprazlamada genotipler, iki farklı gen çifti için alelleri içerir (Örn: AaBb).
- 👁️ Fenotip: Bir bireyin gözlemlenebilir özellikleridir. Genotipin etkisiyle ortaya çıkar (Örn: Sarı ve yuvarlak tohum).
- 🧮 Alel: Bir genin farklı formlarıdır (Örn: A ve a, B ve b).
- ➕ Dominant Alel: Fenotipte etkisini her zaman gösteren aleldir (Büyük harfle gösterilir, Örn: A, B).
- ➖ Resesif Alel: Fenotipte etkisini sadece homozigot durumda gösteren aleldir (Küçük harfle gösterilir, Örn: a, b).
🧮 Dihibrit Çaprazlamada Genotip Oranları
AaBb genotipli iki bireyin çaprazlanması sonucu oluşabilecek genotip çeşitliliği oldukça fazladır. Dihibrit çaprazlamada 16 farklı genotip kombinasyonu elde edilir. Bunların oranları aşağıdaki gibidir:
- 🧬 1 AABB
- 🧬 2 AABb
- 🧬 1 AAbb
- 🧬 2 AaBB
- 🧬 4 AaBb
- 🧬 2 Aabb
- 🧬 1 aaBB
- 🧬 2 aaBb
- 🧬 1 aabb
📊 Dihibrit Çaprazlamada Fenotip Oranları
Dihibrit çaprazlamada, eğer genler birbirinden bağımsızsa (yani aynı kromozom üzerinde değillerse), beklenen fenotip oranı 9:3:3:1'dir.
- 🌱 9/16: İki özellik bakımından da dominant fenotipe sahip bireyler (Örn: Sarı ve yuvarlak tohum).
- 🌱 3/16: Bir özellik dominant, diğeri resesif fenotipe sahip bireyler (Örn: Sarı ve buruşuk tohum).
- 🌱 3/16: Bir özellik resesif, diğeri dominant fenotipe sahip bireyler (Örn: Yeşil ve yuvarlak tohum).
- 🌱 1/16: İki özellik bakımından da resesif fenotipe sahip bireyler (Örn: Yeşil ve buruşuk tohum).
📝 Önemli Notlar
- 🧪 Bu oranlar, genlerin bağımsız olduğu ve tam baskınlık durumunun geçerli olduğu varsayımıyla elde edilir.
- 🧬 Genler bağlıysa (aynı kromozom üzerinde bulunuyorlarsa), bu oranlar değişebilir. Bağlı genlerde krossing over (parça değişimi) olasılığı da fenotip oranlarını etkileyebilir.
