🧪 2026 TYT Biyoloji: Fosfolipit Tabakası Polar mı Apolar mı?
Fosfolipitler, hücre zarlarının temel yapı taşlarıdır ve hem polar (suyu seven) hem de apolar (suyu sevmeyen) kısımları içerirler. Bu özellikleri sayesinde zarların yapısını oluştururlar ve seçici geçirgenlik sağlarlar.
💧 Fosfolipitlerin Yapısı
Fosfolipitler, bir gliserol molekülüne bağlı iki yağ asidi zinciri ve bir fosfat grubundan oluşur. Bu yapı, molekülün amfipatik (hem polar hem de apolar) olmasına neden olur.
- 🛢️ Yağ Asidi Zincirleri: Apolar (hidrofobik) kuyrukları oluşturur. Suyu sevmezler ve birbirinden uzaklaşarak zarın iç kısmında yer alırlar.
- 💡 Fosfat Grubu: Polar (hidrofilik) başı oluşturur. Suyu sever ve su ile etkileşime girerek zarın dış ve iç yüzeylerinde yer alır.
🌊 Polar ve Apolar Kısımların Davranışı
Fosfolipitler su içinde bulunduklarında, polar başları su molekülleriyle etkileşime girerken, apolar kuyrukları sudan kaçar ve birbirlerine doğru yönelirler. Bu durum, çift katlı bir tabaka oluşmasına neden olur.
- 🍎 Polar Başlar: Su ile etkileşir, zarların iç ve dış yüzeylerinde bulunurlar.
- 🥑 Apolar Kuyruklar: Su ile etkileşime girmez, zarların orta kısmında birbirlerine dönük olarak bulunurlar.
🧬 Çift Katlı Zarın Önemi
Fosfolipit çift tabakası, hücre zarlarının temelini oluşturur ve hücrenin iç ortamını dış ortamdan ayırır. Bu yapı, hücrenin seçici geçirgen olmasını sağlar.
- 🛡️ Seçici Geçirgenlik: Zardan sadece belirli moleküllerin geçmesine izin verir. Küçük, apolar moleküller zardan kolayca geçerken, büyük ve polar moleküllerin geçişi zordur.
- 🎯 Hücre İçi Dengesi: Hücrenin içindeki iyon derişimini ve diğer maddelerin dengesini korur.
❓ TYT Biyoloji Soru Tipi:
Aşağıdaki moleküllerden hangisi fosfolipit çift tabakasından daha kolay geçer?
- A) Glikoz (C6H12O6)
- B) Amino asit
- C) Su (H2O)
- D) Oksijen (O2)
- E) Sodyum iyonu (Na+)
Doğru Cevap: D. Oksijen apolar bir molekül olduğu için fosfolipit tabakasından daha kolay geçer.
