🧬 2026 TYT Biyoloji: Sentrozom Yapısı ve Özellikleri
Sentrozom, hücre bölünmesinde önemli rol oynayan bir organeldir. Genellikle hayvan hücrelerinde bulunur. Bitki hücrelerinde ise sentrozom bulunmaz.
🔬 Yapısı: Sentrozom, iki adet sentriyolden oluşur. Sentriyoller, mikrotübüllerden yapılmış silindirik yapılardır. Bu mikrotübüller, tubulin proteinlerinden oluşur.
🧬 Bulunduğu Yer: Genellikle hücrenin çekirdeğine yakın bir konumda bulunurlar.
🔄 Görevi: En önemli görevi hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturmaktır. İğ iplikleri, kromozomların doğru şekilde ayrılmasını sağlar.
🌱 Bitki Hücreleri: Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmamasına rağmen, iğ iplikleri yine de oluşur. Bu iğ iplikleri, sitoplazmadaki diğer yapılar tarafından organize edilir.
🧪 Sentrozomun Kendini Eşlemesi: Hücre bölünmesinden önce sentrozom kendini eşler. Böylece her bir yeni hücreye birer sentrozom aktarılır.
🔬 Sentriyollerin Yapısı
🌀 Mikrotübüller: Her bir sentriyol, dokuz adet üçlü mikrotübül demetinden oluşur. Bu yapıya "9+0" düzeni denir. Yani, dokuz adet üçlü mikrotübül vardır ve merkezde mikrotübül bulunmaz.
🔗 Bağlantı Proteinleri: Mikrotübüller birbirlerine bağlantı proteinleri ile bağlıdır. Bu proteinler, yapının sağlamlığını korur.
🧬 Sentrozomun Önemi
🧫 Hücre Bölünmesi: Sentrozom, hücre bölünmesinin düzgün bir şekilde gerçekleşmesini sağlar. Eğer sentrozom düzgün çalışmazsa, kromozomlar eşit şekilde dağılmayabilir ve bu da genetik problemlere yol açabilir.
🧪 Hücre İskeleti: Sentrozom, hücre iskeletinin organizasyonunda da rol oynar. Hücrenin şeklinin korunmasına ve hücre içi hareketlere yardımcı olur.
🌱 Sentrozom ve Hastalıklar
🦠 Kanser: Sentrozom sayısındaki veya yapısındaki anormallikler, kanser hücrelerinin oluşumuna katkıda bulunabilir. Kanser hücrelerinde genellikle birden fazla sentrozom bulunur ve bu durum kontrolsüz hücre bölünmesine yol açar.
🧬 Diğer Hastalıklar: Sentrozom bozuklukları, bazı genetik hastalıklara da neden olabilir. Bu hastalıklar genellikle gelişimsel sorunlara yol açar.
