🧪 2026 TYT Kimya: Gerçek Gazlar ve İdeal Gazlardan Farkları Nelerdir?
Kimya dersinde gazlar konusunu öğrenirken, iki farklı gaz türüyle karşılaşırız: ideal gazlar ve gerçek gazlar. İdeal gazlar, teorik bir modeldir ve bazı varsayımlara dayanır. Gerçek gazlar ise, günlük hayatta karşılaştığımız ve ideal gaz modelinden sapmalar gösteren gazlardır. Gelin, bu iki gaz türü arasındaki farkları inceleyelim:
🎈 İdeal Gazlar
İdeal gazlar, aşağıdaki varsayımlara uyan gazlardır:
- 💨 Moleküller Arası Çekim ve İtme Yok: İdeal gaz molekülleri arasında herhangi bir çekim veya itme kuvveti yoktur.
- 🧱 Molekül Hacmi İhmal Edilebilir: İdeal gaz moleküllerinin hacmi, bulundukları kabın hacmi yanında çok küçüktür ve ihmal edilir.
- 🤸 Esnek Çarpışmalar: İdeal gaz molekülleri, birbirleriyle ve kabın duvarlarıyla esnek çarpışmalar yaparlar. Yani, çarpışma sırasında enerji kaybı olmaz.
İdeal gazlar, aşağıdaki denklemle ifade edilir:
$PV = nRT$
Burada:
- pressure (basınç)
- volume (hacim)
- number of moles (mol sayısı)
- ideal gas constant (ideal gaz sabiti)
- temperature (sıcaklık)
🌡️ Gerçek Gazlar
Gerçek gazlar, ideal gaz varsayımlarından sapmalar gösterir. Yani, moleküller arasında çekim ve itme kuvvetleri vardır ve moleküllerin hacmi ihmal edilemez.
- 🤝 Moleküller Arası Çekim ve İtme Var: Gerçek gaz molekülleri arasında zayıf Van der Waals kuvvetleri gibi çekim ve itme kuvvetleri bulunur.
- 📦 Molekül Hacmi İhmal Edilemez: Gerçek gaz moleküllerinin hacmi, özellikle yüksek basınçlarda ihmal edilemez hale gelir.
- 💥 Esnek Olmayan Çarpışmalar: Gerçek gaz molekülleri arasındaki çarpışmalar tam olarak esnek değildir. Bir miktar enerji kaybı olabilir.
🆚 İdeal ve Gerçek Gazlar Arasındaki Farklar
İşte ideal ve gerçek gazlar arasındaki temel farklar:
- attraction (çekim) ve repulsion (itme) kuvvetleri ihmal edilirken, gerçek gazlarda bu kuvvetler önemlidir.
- volume (hacim) ihmal edilirken, gerçek gazlarda moleküllerin hacmi önemlidir.
- 📏 İdeal Gaz Denklemine Uygunluk: İdeal gazlar, ideal gaz denklemine tam olarak uyarken, gerçek gazlar yüksek basınç ve düşük sıcaklıkta bu denklemden sapmalar gösterir.
- ⚙️ Davranış: Düşük basınç ve yüksek sıcaklıkta gerçek gazlar ideale yaklaşırken, yüksek basınç ve düşük sıcaklıkta idealden uzaklaşırlar.
🤔 Hangi Durumlarda İdeal Gaz Yaklaşımı Geçerlidir?
Gerçek gazlar, düşük basınç ve yüksek sıcaklıkta ideal gaza daha yakın davranır. Bu koşullarda, moleküller arası çekim ve itme kuvvetleri ile molekül hacmi ihmal edilebilir hale gelir. Bu nedenle, bu koşullarda ideal gaz denklemi kullanılabilir.
📌 Özet
Özetle, ideal gazlar teorik bir modeldir ve gerçek gazlar bu modelden sapmalar gösterir. Gerçek gazların davranışını daha doğru bir şekilde modellemek için, moleküller arası kuvvetleri ve molekül hacmini dikkate alan daha karmaşık denklemler kullanılır. TYT sınavında bu temel farkları bilmek, soruları doğru çözmenize yardımcı olacaktır.
