🧪 2026 TYT Kimya: Hal Değişimi Kısa Özeti
Hal değişimi, bir maddenin fiziksel halinin (katı, sıvı, gaz) değişmesi olayıdır. Bu değişimler sırasında maddenin kimyasal yapısı değişmez, sadece fiziksel özellikleri farklılaşır. İşte hal değişimleri ve önemli noktaları:
🧊 Hal Değişimleri Nelerdir?
- ❄️ Erime: Katı halden sıvı hale geçiş. Erime noktasına ulaşılınca başlar.
- 💧 Donma: Sıvı halden katı hale geçiş. Donma noktasına ulaşılınca başlar. Erime ve donma noktaları aynı sıcaklıktadır.
- ♨️ Buharlaşma: Sıvı halden gaz haline geçiş. Her sıcaklıkta olabilir, kaynama ise belirli bir sıcaklıkta gerçekleşir.
- 💨 Yoğuşma: Gaz halden sıvı hale geçiş. Buharlaşmanın tersidir.
- ✨ Süblimleşme: Katı halden doğrudan gaz haline geçiş. Örneğin, naftalinin veya kuru buzun buharlaşması.
- 🌨️ Kırağılaşma (Depozisyon): Gaz halden doğrudan katı hale geçiş. Süblimleşmenin tersidir.
🌡️ Hal Değişiminde Sıcaklık
Hal değişimi sırasında sıcaklık sabit kalır. Verilen ısı, maddenin halini değiştirmek için kullanılır. Örneğin, buz erirken sıcaklığı 0°C'de sabit kalır.
🔥 Isı ve Hal Değişimi
- 🌡️ Erime Isısı (Le): 1 gram katı maddenin erime noktasında sıvı hale geçmesi için gereken ısı miktarıdır.
- 🧊 Donma Isısı (Ld): 1 gram sıvı maddenin donma noktasında katı hale geçmesi sırasında açığa çıkan ısı miktarıdır. $L_e = L_d$
- ♨️ Buharlaşma Isısı (Lv): 1 gram sıvı maddenin kaynama noktasında gaz haline geçmesi için gereken ısı miktarıdır.
- 💧 Yoğuşma Isısı (Ly): 1 gram gaz maddenin yoğuşma noktasında sıvı hale geçmesi sırasında açığa çıkan ısı miktarıdır. $L_v = L_y$
🔢 Hal Değişimi Hesaplamaları
Hal değişimi sırasında alınan veya verilen ısı miktarı aşağıdaki formülle hesaplanır:
$Q = m \cdot L$
Burada:
- 🔥 Q: Alınan veya verilen ısı miktarı (Joule veya kalori)
- ⚖️ m: Maddenin kütlesi (gram)
- 🌡️ L: Hal değişim ısısı (erime, donma, buharlaşma, yoğuşma) (J/g veya cal/g)
📌 Önemli Notlar
- 🧊 Hal değişimi bir fiziksel olaydır.
- 🔥 Hal değişimi sırasında maddenin kimyasal yapısı değişmez.
- 💧 Erime ve donma noktası, kaynama ve yoğuşma noktası aynı sıcaklıktadır.
- ♨️ Hal değişimleri sırasında sıcaklık sabit kalır.
