🧪 2026 TYT Kimya: Kütle-Tanecik Sayısı İlişkisi Nasıl Kurulur?
Kütle ve tanecik sayısı arasındaki ilişki, kimyanın temelini oluşturur. Bu ilişkiyi anlamak, TYT kimya sorularını çözerken sana büyük avantaj sağlayacaktır. İşte bu ilişkiyi kurmana yardımcı olacak adımlar:
⚖️ Mol Kavramını Anlamak
Mol, kimyada madde miktarını ölçmek için kullanılan bir birimdir. Tıpkı düzine dediğimizde aklımıza 12 adet gelmesi gibi, 1 mol dediğimizde de aklımıza $6.022 \times 10^{23}$ tane tanecik gelmelidir. Bu sayıya
Avogadro sayısı denir ve $N_A$ ile gösterilir.
- ⚛️ Molün Tanımı: 1 mol, $6.022 \times 10^{23}$ tane atom, molekül, iyon veya başka bir tanecik içerir.
- 🔢 Avogadro Sayısı ($N_A$): $6.022 \times 10^{23}$ (genellikle sorularda kolaylık olması açısından $6 \times 10^{23}$ olarak verilir).
⚗️ Mol Kütlesi (Molar Kütle) Hesaplama
Mol kütlesi, 1 mol maddenin gram cinsinden kütlesidir. Periyodik tabloda elementlerin altında yazan sayılar, o elementin
atom kütlesini (ve aynı zamanda mol kütlesini) verir. Bileşiklerin mol kütlesini bulmak için ise, içindeki elementlerin atom kütlelerini toplaman gerekir.
- ➕ Elementlerin Mol Kütlesi: Periyodik tablodan bulunur. Örneğin, Oksijen (O) için yaklaşık 16 g/mol.
- 🧮 Bileşiklerin Mol Kütlesi: İçindeki elementlerin atom kütleleri toplanır. Örneğin, Su ($H_2O$) için: (2 x H'nin atom kütlesi) + (1 x O'nun atom kütlesi) = (2 x 1) + 16 = 18 g/mol.
🔢 Kütle-Mol İlişkisi
Bir maddenin kütlesini (gram cinsinden) mol sayısına çevirmek veya mol sayısını kütleye çevirmek için aşağıdaki formülü kullanabilirsin:
$n = \frac{m}{M}$
Burada:
* $n$ = mol sayısı (mol)
* $m$ = kütle (gram)
* $M$ = mol kütlesi (g/mol)
- ➗ Mol Sayısını Bulma: Eğer sana maddenin kütlesi verildiyse, mol sayısını bulmak için kütleyi mol kütlesine böl.
- ✖️ Kütleyi Bulma: Eğer sana mol sayısı verildiyse, kütleyi bulmak için mol sayısını mol kütlesiyle çarp.
🔬 Tanecik Sayısı-Mol İlişkisi
Bir maddenin tanecik sayısını (atom, molekül vb.) mol sayısına çevirmek veya mol sayısını tanecik sayısına çevirmek için Avogadro sayısını kullanabilirsin:
$N = n \times N_A$
Burada:
* $N$ = tanecik sayısı
* $n$ = mol sayısı
* $N_A$ = Avogadro sayısı ($6.022 \times 10^{23}$)
- ➗ Mol Sayısını Bulma: Eğer sana tanecik sayısı verildiyse, mol sayısını bulmak için tanecik sayısını Avogadro sayısına böl.
- ✖️ Tanecik Sayısını Bulma: Eğer sana mol sayısı verildiyse, tanecik sayısını bulmak için mol sayısını Avogadro sayısıyla çarp.
❓ Örnek Soru Çözümü
Soru: 90 gram su ($H_2O$) kaç moldür? Kaç tane su molekülü içerir? (H: 1 g/mol, O: 16 g/mol)
Çözüm:
1. Suyun mol kütlesini hesapla: $M(H_2O) = (2 \times 1) + 16 = 18 \text{ g/mol}$
2. Mol sayısını bul: $n = \frac{m}{M} = \frac{90 \text{ g}}{18 \text{ g/mol}} = 5 \text{ mol}$
3. Tanecik sayısını bul: $N = n \times N_A = 5 \text{ mol} \times 6.022 \times 10^{23} = 3.011 \times 10^{24} \text{ tane molekül}$
🎯 TYT İpuçları
* Bol bol soru çözerek pratik yap.
* Formülleri ezberlemek yerine mantığını anlamaya çalış.
* Sorularda verilen birimlere dikkat et.
* Mol kavramını ve Avogadro sayısını iyice öğren.
* Periyodik tabloyu kullanmayı bil.
Bu bilgilerle 2026 TYT Kimya sınavında kütle-tanecik sayısı ilişkisi sorularını kolaylıkla çözebilirsin! Başarılar!
