2026 TYT Kimya: Mol Kesri ve Molalite Arasındaki Fark Nedir?

Question

Kimyada mol kesri ve molalite arasındaki farkı tam olarak anlamadım. İkisi de derişim birimi ama ne zaman hangisini kullanacağımı bilemiyorum.

Answer 1

🧪 Mol Kesri Nedir?

Mol kesri, bir karışımdaki bir maddenin mol sayısının, karışımdaki toplam mol sayısına oranıdır. Yani, bir karışımda belirli bir maddenin ne kadar bulunduğunu ifade etmenin bir yoludur.

• 🍎 Mol kesri, genellikle X sembolü ile gösterilir. Örneğin, A maddesinin mol kesri X_A şeklinde ifade edilir.
• 🍎 Mol kesrini hesaplamak için şu formülü kullanırız:

$X_A = \frac{n_A}{n_{toplam}}$

• 🍎 Burada;
• 🍎 $X_A$: A maddesinin mol kesri
• 🍎 $n_A$: A maddesinin mol sayısı
• 🍎 $n_{toplam}$: Karışımdaki tüm maddelerin toplam mol sayısı
• 🍎 Mol kesri birimsizdir, yani herhangi bir ölçü birimi taşımaz. Sadece bir oranı ifade eder.
• 🍎 Bir karışımdaki tüm maddelerin mol kesirlerinin toplamı her zaman 1'e eşittir.

Örnek: Bir çözeltide 2 mol şeker ve 8 mol su bulunmaktadır. Şekerin mol kesrini hesaplayalım:

Şekerin mol sayısı (n_şeker) = 2 mol
Suyun mol sayısı (n_su) = 8 mol
Toplam mol sayısı (n_toplam) = 2 + 8 = 10 mol
Şekerin mol kesri (X_şeker) = $\frac{2}{10}$ = 0.2

💧 Molalite Nedir?

Molalite, bir çözeltideki çözünen maddenin mol sayısının, çözücünün kilogram cinsinden kütlesine oranıdır. Mol kesrinden farklı olarak, molalite çözücünün kütlesini temel alır.

• 🧪 Molalite, genellikle 'm' sembolü ile gösterilir.
• 🧪 Molaliteyi hesaplamak için şu formülü kullanırız:

$m = \frac{n_{çözünen}}{m_{çözücü}}$

• 🧪 Burada;
• 🧪 m: Molalite (mol/kg veya m)
• 🧪 $n_{çözünen}$: Çözünen maddenin mol sayısı
• 🧪 $m_{çözücü}$: Çözücünün kilogram cinsinden kütlesi
• 🧪 Molalitenin birimi mol/kg'dır.

Örnek: 0.5 kg suda 0.1 mol NaCl (sofra tuzu) çözülmüştür. Bu çözeltinin molalitesini hesaplayalım:

NaCl'nin mol sayısı (n_NaCl) = 0.1 mol
Suyun kütlesi (m_su) = 0.5 kg
Molalite (m) = $\frac{0.1}{0.5}$ = 0.2 mol/kg

⚖️ Mol Kesri ve Molalite Arasındaki Temel Farklar

Mol kesri ve molalite, çözelti konsantrasyonunu ifade etmenin farklı yollarıdır. Aralarındaki temel farklar şunlardır:

• 🍎 Tanım: Mol kesri, bir maddenin mol sayısının toplam mol sayısına oranıdır. Molalite ise, çözünen maddenin mol sayısının çözücünün kilogram cinsinden kütlesine oranıdır.
• 🍎 Temel Aldığı Değer: Mol kesri toplam mol sayısını temel alırken, molalite çözücünün kütlesini temel alır.
• 🍎 Birim: Mol kesri birimsizdir, molalitenin birimi ise mol/kg'dır.
• 🍎 Sıcaklık Etkisi: Molalite sıcaklıkla değişmez çünkü kütle sıcaklıkla değişmez. Ancak, mol kesri sıcaklıkla hafifçe değişebilir çünkü hacim (ve dolayısıyla mol sayısı) sıcaklıkla değişebilir.
• 🍎 Kullanım Alanları: Mol kesri, gaz karışımlarında ve buhar basıncı hesaplamalarında daha kullanışlıdır. Molalite ise, seyreltik çözeltilerde ve koligatif özelliklerin (kaynama noktası yükselmesi, donma noktası düşmesi gibi) hesaplanmasında daha kullanışlıdır.

🤔 Hangi Durumda Hangisini Kullanmalıyız?

• 🧪 Eğer sıcaklık değişimlerinin önemli olduğu veya çözücünün kütlesinin daha önemli olduğu durumlarda molaliteyi tercih edebiliriz.
• 🧪 Eğer karışımın genel kompozisyonunu ve gaz fazındaki davranışlarını anlamak istiyorsak mol kesrini kullanmak daha uygun olabilir.

Umarım bu açıklamalar, mol kesri ve molalite arasındaki farkı anlamanıza yardımcı olmuştur! Başarılar!