📚 Devrik ve Kurallı Cümle Ne Demek?
Cümleler, kelimelerin bir araya gelerek bir anlam ifade etmesidir. Türkçede cümleler genellikle bir düzen içinde kurulur. Bu düzen, cümlenin kurallı mı yoksa devrik mi olduğunu belirler.
⭐ Kurallı (Düz) Cümle
Kurallı cümle, diğer adıyla düz cümle, öğelerin belirli bir sıraya göre dizildiği cümledir. Türkçede kurallı cümlelerde genellikle önce özne, sonra tümleç ve en sonda yüklem bulunur.
- 🍎 Özne: Cümlede işi yapan veya hakkında bilgi verilen kişi veya nesnedir.
- 🍏 Tümleç: Özne ve yüklem dışında kalan, cümleyi tamamlayan öğelerdir (nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci).
- 🍓 Yüklem: Cümlede yapılan işi, eylemi veya durumu bildiren kelimedir. Genellikle cümlenin sonundadır.
Örnekler:
- ☀️ Ayşe bugün okula gitti. (Özne: Ayşe, Tümleç: bugün okula, Yüklem: gitti)
- 🌳 Ali bahçede top oynadı. (Özne: Ali, Tümleç: bahçede top, Yüklem: oynadı)
- 🌼 Güneş her sabah doğar. (Özne: Güneş, Tümleç: her sabah, Yüklem: doğar)
✨ Devrik Cümle
Devrik cümle, yüklemin sonda olmadığı cümlelerdir. Yüklem cümlenin başında, ortasında veya herhangi bir yerinde olabilir. Devrik cümleler genellikle konuşma dilinde veya şiirlerde daha sık kullanılır.
Örnekler:
- 🌧️ Gitti Ayşe bugün okula. (Yüklem: Gitti, Özne: Ayşe, Tümleç: bugün okula)
- ⚽ Oynadı Ali bahçede top. (Yüklem: Oynadı, Özne: Ali, Tümleç: bahçede top)
- 🌅 Doğar her sabah güneş. (Yüklem: Doğar, Özne: Güneş, Tümleç: her sabah)
📝 Devrik Cümleyi Kurallı Cümleye Çevirme
Devrik bir cümleyi kurallı hale getirmek için yüklemi cümlenin sonuna getirmek yeterlidir. Diğer öğelerin sırasını değiştirmek gerekmez.
Örnek:
- Devrik: Çok severim ben çikolata.
- Kurallı: Ben çikolata çok severim.
❓ Alıştırmalar
Aşağıdaki cümleleri kurallı veya devrik olarak sınıflandırın:
- Kardeşim dün kitap okudu.
- Yarın sinemaya gideceğiz.
- Geldi misafirler erkenden.
- Çok severim ben dondurma.
