Atasözleri, atalarımızın uzun deneyimler ve gözlemler sonucunda söylediği, genellikle kısa ve özlü sözlerdir. Bu sözler, bize hayat, insan ilişkileri, çalışmak, doğa ve daha birçok konuda yol gösterici öğütler verir.
1. Ayağını yorganına göre uzat.
Anlamı: Harcamalarını gelirine göre yap. Giderlerini, gelirinden fazla olmayacak şekilde ayarla.
2. Damlaya damlaya göl olur.
Anlamı: Küçük birikimler, zamanla büyük değerlere ulaşır. Az da olsa, sürekli biriken şeyler çoğalır.
3. Sakla samanı, gelir zamanı.
Anlamı: Gereksiz görünen, değersiz bir şey bile ileride gerekli olabilir. Hiçbir şeyi hor görüp atmamak gerekir.
4. İşleyen demir ışıldar.
Anlamı: Çalışan, kendini geliştiren insan her zaman başarılı ve parlak olur. Tembellik eden ise paslanır.
5. Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
Anlamı: Komşular birbirine en küçük şeylerde bile ihtiyaç duyabilir. Bu yüzden komşuluk ilişkileri çok önemlidir.
6. Rüzgar eken fırtına biçer.
Anlamı: Başkasına kötülük yapan, zarar vermeye çalışan kişi, karşılığında daha büyük bir kötülük görür.
7. Bugünün işini yarına bırakma.
Anlamı: Yapman gereken bir işi erteleme, hemen bugün yap. Çünkü ertesi gün başka işler de çıkabilir.
8. Birlikten kuvvet doğar.
Anlamı: İnsanlar birlik oldukları zaman, tek başlarına yapamayacakları zor işlerin bile üstesinden gelebilirler.
9. Görünen köy kılavuz istemez.
Anlamı: Ortada apaçık bir gerçek varken, onu uzun uzun açıklamaya, kanıtlamaya gerek yoktur.
10. Mum dibine ışık vermez.
Anlamı: Bazı insanlar başkalarına çok yardımı dokunduğu halde, kendi yakınlarına aynı yardımı yapmaz.
Atasözlerini öğrenmenin en iyi yolu, onları günlük hayatımızda kullanmaktır. Bir atasözünü okuduğunda, "Bu söz bana ne anlatıyor? Hangi durumlarda kullanılır?" diye düşün. Böylece hem anlamını daha iyi kavrar hem de hafızanda daha kalıcı olur.
Soru 1: Aşağıdaki paragrafı okuyarak soruyu cevaplayınız.
"Efe, matematik sınavına çok çalışmıştı. Ancak sınavda çok zorlandı ve istediği notu alamadı. Annesi ona, 'Sakla samanı, gelir zamanı' diyerek moral vermeye çalıştı."
Annesinin kullandığı atasözü ile anlatmak istediği ana düşünce nedir?
a) Çalışmanın önemi
b) Sabırlı olmanın ve emeğin karşılığını ileride almanın değeri
c) Zamanın çabuk geçtiği
d) Samanın değerli bir besin olduğu
Cevap: B
Çözüm: "Sakla samanı, gelir zamanı" atasözü, ileride işe yarayabilecek en değersiz şeyi bile saklamak gerektiğini, emeklerin ve hazırlıkların bir gün mutlaka karşılığını bulacağını anlatır. Efe'nin çalışmasının karşılığını ileride alacağı mesajı verilmektedir.
Soru 2: Aşağıdaki paragrafı okuyarak soruyu cevaplayınız.
"Sınıf başkanlığı seçimleri yaklaşıyordu. Kerem, herkese söz veriyor ve farklı vaatlerde bulunuyordu. Arkadaşı Can ise ona, 'Ağaç yaş iken eğilir' diyerek bir uyarıda bulundu."
Can'ın kullandığı atasözü ile Kerem'e vermek istediği asıl mesaj aşağıdakilerden hangisidir?
a) İnsanların küçük yaşlarda daha kolay eğitilebileceği
b) Çocuklara ağaç dikmenin öğretilmesi gerektiği
c) İnsanlarla iletişim kurarken dürüst ve tutarlı olmanın önemi
d) Yaşlı insanların fikirlerinin değerli olduğu
Cevap: C
Çözüm: "Ağaç yaş iken eğilir" atasözü, insanların küçük yaşlarda eğitilmesinin daha kolay ve kalıcı olduğunu anlatır. Burada mecazi anlamda kullanılarak, Kerem'in henüz küçük yaşta doğru, tutarlı ve güvenilir bir kişilik geliştirmesi gerektiği, yoksa bu yanlış tutumun ileride değiştirilmesinin zor olacağı vurgulanmaktadır.
Soru 3: Aşağıdaki paragrafı okuyarak soruyu cevaplayınız.
"Elif ve ailesi yeni bir şehre taşındı. İlk günlerde okulda hiç arkadaşı yoktu ve bu durum onu üzüyordu. Bir hafta sonra sınıftaki bir grup kız onu oyunlarına davet etti. Annesi, Elif'in mutluluğunu görünce 'Dost kara günde belli olur' dedi."
Annesinin bu atasözünü kullanması, aşağıdaki durumlardan hangisine bir örnek olarak gösterilemez?
a) Gerçek dostluğun zor zamanlarda anlaşıldığına
b) Elif'in zor bir durumda olduğuna
c) Yeni arkadaşların Elif'e destek olduğuna
d) Elif'in çok oyun oynamayı sevdiğine
Cevap: D
Çözüm: "Dost kara günde belli olur" atasözü, gerçek dostların sıkıntılı, zor zamanlarda (kara günde) yanında olduğunu gösterdiğini anlatır. Elif'in yalnız ve üzgün olduğu bu zor zamanda (B seçeneği) yanında olan arkadaşları, gerçek dostluk örneği sergilemiştir (A ve C seçenekleri). Ancak atasözünün anlamı, Elif'in o
