6. sınıf Belirtili isim tamlaması nedir? Örnekleri nelerdir?

Question

Belirtili isim tamlamasını anlamakta biraz zorlanıyorum. Tam olarak hangi durumlarda "-ın, -in, -un, -ün" eklerini kullanmamız gerektiğini karıştırıyorum. Örneklerle daha iyi anlayabileceğimi düşünüyorum.

Answer 1

Belirtili İsim Tamlaması

Belirtili isim tamlaması, bir ismin başka bir isimle tam olarak neye veya kime ait olduğunu belirttiği tamlama türüdür. Bu tamlamayı oluşturmak için iki isme ihtiyacımız vardır.

Belirtili İsim Tamlamasının Özellikleri

• Tamlayan: Ait olma, sahip olma anlamını veren birinci isimdir. Bu isim -ın, -in, -un, -ün eklerinden birini alır.
• Tamlanan: Kendisine bir şeyin ait olduğu ikinci isimdir. Bu isim -ı, -i, -u, -ü eklerinden birini alır.

Kısacası, Tamlayan Eki Alan İsim + Tamlanan Eki Alan İsim = Belirtili İsim Tamlaması formülünü kullanabiliriz.

Örnekler

• Okul-un bahçe-si (Tamlayan: Okul-un, Tamlanan: bahçe-si)
• Çocuğ-un oyuncağ-ı (Tamlayan: Çocuğ-un, Tamlanan: oyuncağ-ı)
• Masan-ın ayağ-ı (Tamlayan: Masan-ın, Tamlanan: ayağ-ı)
• Kitab-ın kapağ-ı (Tamlayan: Kitab-ın, Tamlanan: kapağ-ı)
• Öğretmen-in kalem-i (Tamlayan: Öğretmen-in, Tamlanan: kalem-i)
• Araba-nın anahtar-ı (Tamlayan: Araba-nın, Tamlanan: anahtar-ı)
• Köy-ün orman-ı (Tamlayan: Köy-ün, Tamlanan: orman-ı)

Bu örneklerde de gördüğün gibi, tamlamanın iki parçası da isimdir ve her ikisi de iyelik (aitlik) ekleri almıştır. Bu, belirtili isim tamlamasının en önemli kuralıdır.

Answer 2

6. Sınıf Belirtili İsim Tamlaması Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili isim tamlaması kullanılmıştır?
a) Okul bahçesi düzenlendi.
b) Mavi kalem kutusu kaybolmuş.
c) Çocuğun ayakkabısı ıslanmış.
d) Yeni kitap aldım.
Cevap: c) Çocuğun ayakkabısı
Çözüm: Belirtili isim tamlamasında tamlayan (çocuğun) ve tamlanan (ayakkabısı) ek alır. "Çocuğun ayakkabısı" ifadesi bu kurala uyar.

Soru 2: "Sınıfın kapısı" tamlaması ile aynı yapıda olan seçenek hangisidir?
a) Ev anahtarı
b) Araba lastiği
c) Öğretmenin defteri
d) Bahçe duvarı
Cevap: c) Öğretmenin defteri
Çözüm: "Sınıfın kapısı" belirtili isim tamlamasıdır. Seçeneklerden sadece "Öğretmenin defteri" tamlayan (-in) ve tamlanan (-i) ekleri aldığı için belirtili isim tamlamasıdır.

Soru 3: "Masaların üzeri" tamlamasının tamlayan ve tamlananı hangi seçenekte doğru verilmiştir?
a) Tamlayan: masalar - Tamlanan: üzeri
b) Tamlayan: masaların - Tamlanan: üzeri
c) Tamlayan: masa - Tamlanan: üzer
d) Tamlayan: masaların - Tamlanan: üzer
Cevap: b) Tamlayan: masaların - Tamlanan: üzeri
Çözüm: Belirtili isim tamlamasında tamlayan "-in" eki alır (masaların), tamlanan ise "-i" eki alır (üzeri).

Soru 4: Hangi cümlede birden fazla belirtili isim tamlaması kullanılmıştır?
a) Çantanın fermuarı bozuldu.
b) Annemin yemekleri çok lezzetliydi.
c) Bahçenin kapısının rengi solmuş.
d) Kitabın kapağı yırtılmış.
Cevap: c) Bahçenin kapısının rengi solmuş.
Çözüm: Bu cümlede "bahçenin kapısı" ve "kapısının rengi" olmak üzere iki belirtili isim tamlaması zincirleme şekilde kullanılmıştır.