Sevgili öğrenciler, bu bölümde "Birey ve Toplum" ünitesiyle ilgili çözümlü sorular bulacaksınız. Bu sorular, konuyu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
1. Aşağıdakilerden hangisi birincil sosyal grup tanımına uyar?
Çözüm: Birincil sosyal gruplar, yüz yüze, samimi ve sürekli ilişkilerin olduğu gruplardır. Aile, bu özelliklerin tümünü taşıdığı için doğru cevap D) Aile üyeleri'dir. Diğer seçeneklerdeki ilişkiler daha resmi veya geçicidir.
2. "Bir toplumda nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi değerlerin tümü" aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir?
Çözüm: Kültür, bir toplumun sahip olduğu dil, din, gelenek, sanat, yaşayış biçimi gibi maddi ve manevi öğelerin tümünü kapsar. Bu tanım kültür kavramına uyduğu için doğru cevap B) Kültür'dür. Norm, belirli bir davranış biçimi; değer, bir şeyin önemli olduğuna inanmaktır.
3. Rol, bir sosyal pozisyondaki kişiden beklenen davranışlardır. (Doğru / Yanlış)
Çözüm: Doğru. Örneğin, "öğretmen" rolünden ders anlatması, "öğrenci" rolünden dersi dinlemesi beklenir. Rol, bireyin statüsüne bağlı olarak üstlendiği görev ve davranışlardır.
4. Toplumsal değerler zaman içinde hiç değişmez, aynı kalır. (Doğru / Yanlış)
Çözüm: Yanlış. Toplumsal değerler, toplumun ihtiyaçlarına, teknolojik gelişmelere ve dünyadaki değişimlere bağlı olarak zamanla değişebilir. Örneğin, kadınların çalışma hayatındaki yeri geçmişe göre büyük ölçüde değişmiştir.
5. Bireyin toplum içindeki durumu veya konumuna ________ denir.
Çözüm: Boşluğa statü kelimesi gelmelidir. Statü, kişinin toplumdaki yeridir (Örn: Öğretmenlik, öğrencilik, anne-babalık birer statüdür).
6. Toplumsal hayatı düzenleyen, uyulması zorunlu olan yazılı kurallara ________ denir.
Çözüm: Boşluğa yasa veya hukuk kuralı kelimesi gelmelidir. Yasalar, devlet tarafından konulan ve herkesin uymak zorunda olduğu yazılı kurallardır.
7. Toplumsal birliği sağlayan 3 unsuru yazınız.
Çözüm: Toplumsal birliği sağlayan unsurlar şunl
Soru 1: Ailesiyle birlikte farklı bir şehre taşınan Elif, yeni okulunda hiç arkadaşı olmadığı için ilk günlerde oldukça mutsuzdu. Sınıfındaki bazı öğrenciler, onun konuşma şivesiyle alay ettiler. Elif, bir süre sonra sınıf başkanı olan Mert'in kendisine "Hoş geldin" diyerek teneffüslerde yanına gelmesi ve onu diğer sınıf arkadaşlarıyla tanıştırması sayesinde kendini daha iyi hissetmeye başladı. Mert'in bu davranışı öncelikle hangi sosyal değerle ilişkilidir?
a) Dayanışma
b) Sorumluluk
c) Estetik
d) Adalet
Cevap: a) Dayanışma
Çözüm: Mert'in yeni ve dışlanmış hisseden bir öğrenciye yardımcı olması, onu gruba kazandırmaya çalışması, zor durumdaki bir bireye destek olarak dayanışma değerini göstermiştir.
Soru 2: Okulda düzenlenen "Çevre Haftası" etkinlikleri kapsamında öğrencilerden proje hazırlamaları isteniyor. Kerem ve arkadaşları, mahallelerindeki parkta çöp biriktiğini fark ediyorlar. "Temiz Bir Park, Temiz Bir Gelecek" adını verdikleri projede, önce belediyeden destek alarak çöp kutularının sayısını artırıyorlar, ardından mahalle sakinlerini bilinçlendirmek için broşürler dağıtıyorlar. Kerem ve arkadaşlarının bu çalışması, aşağıdaki kavramlardan hangisine en iyi örnektir?
a) Bireysel Hak
b) Sosyal Sorumluluk
c) Kültürel Miras
d) Kamuoyu
Cevap: b) Sosyal Sorumluluk
Çözüm: Kerem ve arkadaşları, toplumu ilgilendiren bir sorunu (çevre kirliliği) tespit edip çözüm üretmek için harekete geçmişlerdir. Bu durum, bireylerin içinde yaşadığı topluma karşı olan sorumluluklarını yerine getirmesine bir örnektir.
Soru 3: Aşağıdaki senaryolardan hangisi, "rol çatışması" kavramına örnek olarak gösterilebilir?
a) Bir doktorun, hastanedeki nöbeti bittikten sonra eve gidip çocuğuna ders çalıştırması.
b) Bir öğrencinin, sınıf başkanı seçilmek için arkadaşlarına söz vermesi.
c) Bir hakemin, oynadığı maçta taraftar olan ablasının sevdiği takım lehine karar vermesi.
d) Bir babanın, ailesiyle birlikte tatil planı yapması.
Cevap: c) Bir hakemin, oynadığı maçta taraftar olan ablasının sevdiği takım lehine karar vermesi.
Çözüm: Rol çatışması, bir kişinin aynı anda sahip olduğu farklı rollerin (hakemlik ve abi/kardeşlik) birbiriyle çelişen beklentiler içermesidir. Hakem olarak tarafsız olması gereken kişi, abi/kardeş rolü nedeniyle taraflı davranma ikilemi yaşamaktadır.
