El-Cezeri, tam adıyla İsmail Ebu’l İz Bin Rezzaz El-Cezeri, 12. yüzyılın sonlarında ve 13. yüzyılın başlarında yaşamış çok önemli bir Müslüman bilim insanı ve mühendistir. "Cezeri" ismi, bugünkü Cizre, Şırnak şehrinden gelmektedir. O dönemde Artuklu Sarayı'nda başmühendis olarak çalışmıştır.
Cezeri, mekanik aletler yapmakta bir dahiydi. Onu bu kadar ünlü yapan şey, tasarladığı makineleri çizimleriyle birlikte bir kitapta toplamış olmasıdır. Bu kitabın adı "Mekanik Araçların Bilgisi Kitabı"dır. Bu kitap, dünyanın ilk "robotik" ve "sibernetik" kitaplarından biri olarak kabul edilir.
Cezeri'nin icatları ve tasarımları şunlardır:
Cezeri, "teorik bilgiyi pratiğe dökmenin" önemini vurgulayan ilk bilim insanlarındandı. Yani, sadece bir şeyin nasıl çalıştığını yazmakla kalmadı, aynı zamanda onu gerçekten yaptı ve çalıştırdı. Onun çizimleri ve tasarımları, yüzyıllar sonra Avrupa'da ortaya çıkan birçok makineye ilham kaynağı olmuştur. Bu nedenle El-Cezeri'ye bugünkü robotik biliminin ve modern mühendisliğin babası gözüyle bakılır.
