6. sınıf Fen Bilimleri bileşke kuvvet hesaplama soruları

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Özellikle zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesini hesaplarken hangi kuvveti hangisinden çıkaracağımı karıştırıyorum. Aynı yönlüleri topluyorum ama ters yönlülerde net kuvvetin yönünü nasıl belirleyeceğim konusunda kafam karışıyor.

Answer 1

Bileşke Kuvvet (Net Kuvvet)

Günlük hayatta cisimler genellikle birden fazla kuvvetin etkisi altındadır. Örneğin, bir masayı iki kişi aynı yönde iterse veya bir halatı iki takım zıt yönlerde çekerse, cisme etki eden birden fazla kuvvet vardır. İşte bu kuvvetlerin yerini tek başına tutabilen etkiye bileşke kuvvet veya net kuvvet denir.

1. Aynı Yönlü Kuvvetlerde Bileşke Kuvvet

Eğer kuvvetler aynı doğrultuda ve aynı yöndeyse, bileşke kuvveti bulmak için kuvvetleri toplarız.

Formül: Bileşke Kuvvet (R) = Kuvvet₁ + Kuvvet₂

Yani, \( R = F_1 + F_2 \)

Örnek Soru: Bir cisme aynı yönde 15 Newton (N) ve 25 N'luk iki kuvvet etki ediyor. Bileşke kuvvet kaç N'dur?

Çözüm: Kuvvetler aynı yönlü olduğu için toplarız.

\( R = 15 + 25 = 40 \) N

Cevap: 40 N

2. Zıt Yönlü Kuvvetlerde Bileşke Kuvvet

Eğer kuvvetler aynı doğrultuda ama zıt yönlerdeyse, bileşke kuvveti bulmak için kuvvetleri çıkarırız. Bileşke kuvvetin yönü, büyük kuvvetin yönüdür.

Formül: Bileşke Kuvvet (R) = |Büyük Kuvvet - Küçük Kuvvet|

Yani, \( R = |F_1 - F_2| \)

Örnek Soru: Bir cisme zıt yönlerde 40 N ve 30 N'luk iki kuvvet etki ediyor. Bileşke kuvvet kaç N'dur ve yönü nasıldır?

Çözüm: Kuvvetler zıt yönlü olduğu için çıkarırız.

\( R = |40 - 30| = 10 \) N

Büyük kuvvet 40 N olduğu için bileşke kuvvetin yönü, 40 N'luk kuvvetin yönündedir.

Cevap: 10 N (Büyük kuvvetin yönünde)

3. Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler

• Dengelenmiş Kuvvetler: Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise (\( R = 0 \)), bu kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir. Cisim duruyorsa durmaya, hareket ediyorsa sabit hızla hareketine devam eder.
• Dengelenmemiş Kuvvetler: Bir cisme etki eden net kuvvet sıfırdan farklı ise (\( R \neq 0 \)), bu kuvvetlere dengelenmemiş kuvvetler denir. Cisim ya harekete başlar, ya durur, ya da hızını/yönünü değiştirir.

Örnek Soru: Bir cisme zıt yönlerde 12 N ve 12 N'luk iki kuvvet etki ediyor. Bileşke kuvvet kaç N'dur ve cisim ne yapar?

Çözüm: \( R = |12 - 12| = 0 \) N

Bileşke kuvvet sıfır olduğu için kuvvetler dengelenmiştir. Cisim başlangıçta duruyorsa durmaya devam eder.

Cevap: 0 N, cisim hareket etmez (veya sabit hızla hareket ediyorsa aynı şekilde devam eder).

Çözümlü Örnekler

Örnek 1: Aynı yönde 8 N ve 13 N'luk kuvvetlerin bileşkesi nedir?

Çözüm: \( R = 8 + 13 = 21 \) N

Örnek 2: Zıt yönlerde 20 N ve 35 N'luk kuvvetlerin bileşkesi nedir?

Çözüm: \( R = |35 - 20| = 15 \) N (Büyük kuvvet olan 35 N'un yönünde)

Örnek 3: Bir cisme doğu yönünde 10 N, batı yönünde 7 N kuvvet etki ediyor. Bileşke kuvvetin büyüklüğü ve yönü nedir?

Çözüm: Kuvvetler zıt yönlüdür. \( R = |10 - 7| = 3 \) N. Doğu yönündeki kuvvet (10 N) daha büyük olduğu için bileşke kuvvet 3 N doğu yönündedir.

Answer 2

6. Sınıf Fen Bilimleri Bileşke Kuvvet Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir cisme aynı doğrultuda ve yönde 15 N ve 25 N büyüklüğünde iki kuvvet etki etmektedir. Buna göre bu iki kuvvetin bileşkesi kaç Newton'dur?
a) 10 N
b) 20 N
c) 30 N
d) 40 N
Cevap: d) 40 N
Çözüm: Aynı yöndeki kuvvetlerin bileşkesi, kuvvetlerin toplamına eşittir. 15 N + 25 N = 40 N

Soru 2: Masa üzerinde duran bir kitaba zıt yönlerde 12 N ve 7 N büyüklüğünde iki kuvvet etki ediyor. Buna göre bileşke kuvvetin büyüklüğü ve yönü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) 19 N, büyük kuvvet yönünde
b) 5 N, küçük kuvvet yönünde
c) 5 N, büyük kuvvet yönünde
d) 19 N, küçük kuvvet yönünde
Cevap: c) 5 N, büyük kuvvet yönünde
Çözüm: Zıt yönlü kuvvetlerde bileşke, kuvvetlerin farkına eşittir ve büyük kuvvet yönündedir. 12 N - 7 N = 5 N (12 N'luk kuvvetin yönünde)

Soru 3: Bir cisim, doğu yönünde 20 N ve batı yönünde 20 N büyüklüğünde iki kuvvetin etkisi altındadır. Bu durum için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Cisim batı yönünde hareket eder.
b) Bileşke kuvvet 40 N'dur.
c) Cisim doğu yönünde hareket eder.
d) Bileşke kuvvet sıfırdır.
Cevap: d) Bileşke kuvvet sıfırdır.
Çözüm: Aynı doğrultuda, eşit büyüklükte ve zıt yöndeki iki kuvvetin bileşkesi sıfırdır. 20 N - 20 N = 0 N